Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паля́паць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
паля́паю |
паля́паем |
| 2-я ас. |
паля́паеш |
паля́паеце |
| 3-я ас. |
паля́пае |
паля́паюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
паля́паў |
паля́палі |
| ж. |
паля́пала |
| н. |
паля́пала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
паля́пай |
паля́пайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
паля́паўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паля́паць сов., разг. постуча́ть; похло́пать; пошлёпать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паля́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Ляпаць некаторы час. Раман адышоўся на загон, падняў з зямлі брусок і паляпаў па касе. Пташнікаў. Нехта ціха пастукаў у шыбіну. Счакаў і паляпаў яшчэ. Грахоўскі. — Дык не падайце духам, — паляпаў на развітанне Рыгора па плячы Рымар. — Усё будзе добра. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ля́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Утвараць рэзкі стук, шум пры ўдарах, удараць з ляскам.
Л. малатком.
2. Біць, удараць па чым-н. з шумам.
Л. па плячы.
3. што. Кідаць што-н. густое, ліпкае.
Л. гліну ў шчыліны.
4. перан., што. Гаварыць што-н. неабдумана, нетакгоўна.
Ляпае языком абы што.
|| зак. паля́паць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).
|| аднакр. ля́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. ля́панне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наля́пацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Уволю, доўга паляпаць, пастукаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
похло́пать сов.
1. (дверью) паля́паць, пасту́каць, (долго, неоднократно) папасту́каць, папасту́кваць, пабра́згаць, (долго, неоднократно) разг. папабра́згаць;
2. (по плечу) паля́паць, пало́паць;
3. (ладонью по телу, пощёлкать кнутом) паля́скаць, (долго, неоднократно) папаля́скаць, папаля́скваць;
4. (в ладоши, по воде) папля́скаць;
5. (крыльями) пало́паць, палапата́ць;
6. (пострелять) пахло́паць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пакпі́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак.
1. Сказаць з’едлівы жарт. Які майстар, такі і тавар, — паблажліва пакпіў Мікола. Новікаў. // з каго-чаго, (рэдка) над кім-чым і без дап. З’едліва пасмяяцца з каго‑, чаго‑н., паздзекавацца. З халасцяка можна пакпіць, можна паблажліва паляпаць яго па плячы; з жанчынай, калі ёй трыццаць год, пра замужжа не гаварыць. М. Стральцоў. [Савось] любіў падкрэсліваць сваю перавагу над іншымі, пакпіць, сказаць з’едліва, пакрыўдзіць. Гамолка.
2. Кпіць некаторы час. Хлопцы трохі пакпілі ды супакоіліся, а Іван усё моўчкі курыў. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрапа́ць, ‑траплю, ‑трэплеш, ‑трэпле; зак., каго-што.
1. Трапаннем ачысціць (валакно ад кастрыцы). Лісавета была рада, што лён сцёрты, а патрапаць яго яна і сама здолее. Чарнышэвіч.
2. і без дап. Трапаць некаторы час. Кончыцца кананне бульбы, мо’ хто на дзень-другі пазаве лён паслаць ці патрапаць. Гартны.
3. Разм. Працяглым або неахайным карыстаннем знішчыць, зрабіць бруднай, непрыгоднай якую‑н. рэч. Патрапаць адзежу. Патрапаць кнігу.
4. Злёгку, ласкава паляпаць, пагладзіць рукой, пальцамі. Раман злёгку, з любасцю, патрапаў па шыі коніка і прамовіў: — Эх ты, конік, мой конік! Колас. Настаўніца патрапала мяне па шчацэ і сказала ўсміхаючыся: — Добра. Пішы. Таўлай.
5. перан. Панесці вялікія страты баявымі дзеяннямі. З-за цемені камандзір не мог устанавіць, ці знішчыў ён дэсант, ці так патрапаў яго. Чорны.
6. Абл. Пайсці. Басанож [сябры] патрапалі далей, пахвальваючы і дарогу, і расу, і гэтую прыемнасць ступаць босымі нагамі па мяккай дарозе. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
потрепа́ть сов.
1. (потрясти) патрэ́сці, (долго) папатрэ́сці, папатрэ́сваць; (потормошить) патармасі́ць; (побить) пакалашма́ціць; (подёргать) пату́заць; (волосы, гриву и т. п.) пакудла́ціць;
2. (костюм, обувь и т. п.) разг. падра́ць, падзе́рці, (долго, неоднократно) пападзіра́ць, пападра́ць; (износить) знасі́ць;
3. (о лихорадке) патрэ́сці, (долго) папатрэ́сці, папатрэ́сваць;
4. (похлопать) паля́паць; (погладить) пагла́дзіць;
5. (лён, пеньку и т. п.) патрапа́ць, (долго) папатрапа́ць, папатрэ́пваць;
6. (войска) патрапа́ць, (долго) папатрапа́ць, папатрэ́пваць; см. трепа́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)