пако́ўзацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

Правесці некаторы час, коўзаючыся.

П. на лёдзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пако́ўзацца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пако́ўзаюся пако́ўзаемся
2-я ас. пако́ўзаешся пако́ўзаецеся
3-я ас. пако́ўзаецца пако́ўзаюцца
Прошлы час
м. пако́ўзаўся пако́ўзаліся
ж. пако́ўзалася
н. пако́ўзалася
Загадны лад
2-я ас. пако́ўзайся пако́ўзайцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час пако́ўзаўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пако́ўзацца сов., разг.

1. (по гладкой, скользкой поверхности) поката́ться;

п. на канька́х — поката́ться на конька́х;

2. поело́зить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пако́ўзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Коўзацца некаторы час. На рэчку хлопцы выбягалі Крыху пакоўзацца на лёдзе. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нако́ўзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Уволю, многа пакоўзацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пакаўза́ць

‘пакоўзацца, паслізгаць, павадзіць па якой-небудзь паверхні чым-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пакаўза́ю пакаўза́ем
2-я ас. пакаўза́еш пакаўза́еце
3-я ас. пакаўза́е пакаўза́юць
Прошлы час
м. пакаўза́ў пакаўза́лі
ж. пакаўза́ла
н. пакаўза́ла
Загадны лад
2-я ас. пакаўза́й пакаўза́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час пакаўза́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пако́ўзаць

‘пакоўзацца, паслізгаць, павадзіць па якой-небудзь паверхні чым-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пако́ўзаю пако́ўзаем
2-я ас. пако́ўзаеш пако́ўзаеце
3-я ас. пако́ўзае пако́ўзаюць
Прошлы час
м. пако́ўзаў пако́ўзалі
ж. пако́ўзала
н. пако́ўзала
Загадны лад
2-я ас. пако́ўзай пако́ўзайце
Дзеепрыслоўе
прош. час пако́ўзаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

укача́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. у што. Выкачаць, запэцкаць у што‑н. Хлопцы і дзяўчаты выходзілі .. на раку Случ, каб пакоўзацца на лёдзе, укачаць адзін аднаго ў снег, пажартаваць. Чарнышэвіч. // Качаючы, пакрыць чым‑н. сыпкім, абкачаць у чым‑н. Антось пацёр стрэптацыду, укачаў у яго бульбяныя галушкі і накарміў імі жорава. Ляўданскі.

2. Качаючыся, прымяць што‑н. Укачалі коні траву на прыгуменні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свабо́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Магчымасць ажыццяўлення чалавекам сваіх мэт і імкненняў на аснове пазнання законаў развіцця прыроды і грамадства. У асаблівасці трэба адзначыць погляд Маркса на адносіны свабоды да неабходнасці: «неабходнасць сляпая, пакуль яна не ўсвядомлена. Свабода ёсць усведамленне неабходнасці». Ленін.

2. Адсутнасць палітычнага і эканамічнага прыгнёту, абмежаванняў у грамадска-палітычным жыцці і дзейнасці якога‑н. класа ці грамадства ў цэлым. Па гэтым гасцінцы панскія паліцыянты ганялі ск[а]ваную моладзь — барацьбітоў за свабоду народа. Брыль.

3. Дзяржаўная незалежнасць, суверэнітэт. Барацьба в’етнамскага народа супраць амерыканскай агрэсіі з’яўляецца выдатным прыкладам гераізму, стойкасці і мужнасці народа, які змагаецца за свабоду і незалежнасць. «Звязда».

4. Магчымасць дзейнічаць у якой‑н. галіне бесперашкодна, без абмежаванняў, забароны. Свабода гандлю. Свабода друку. Свабода слова. Свабода сходаў.

5. Асабістая незалежнасць, самастойнасць; адсутнасць залежнасці ад каго‑, чаго‑н. Капітан звярнуўся да іх з кароткім словам: — Салдаты, як камандзір ваш, я даю вам поўную свабоду: ідзіце, куды самі хочаце. Лынькоў. // Магчымасць рабіць, паступаць па сваёй волі; адсутнасць абмежаванняў у чым‑н. Удзень, як лекцыі канчалі, На рэчку хлопцы выбягалі Крыху пакоўзацца па лёдзе Ці так пабегаць на свабодзе, У снег залезці па калена. Колас.

•••

Дэмакратычныя свабоды — вызначаная законам магчымасць удзельнічаць у грамадска-палітычным жыцці краіны, сукупнасць усіх палітычных правоў грамадзян.

Свабода веравызнання — права грамадзян свабодна вызнаваць якую‑н. рэлігію або не прытрымлівацца ніякага веравызнання.

Даць свабоду каму-чаму — тое, што і даць волю каму-чаму (гл. даць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)