падру́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
падру́чны |
падру́чная |
падру́чнае |
падру́чныя |
| Р. |
падру́чнага |
падру́чнай
падру́чнае |
падру́чнага |
падру́чных |
| Д. |
падру́чнаму |
падру́чнай |
падру́чнаму |
падру́чным |
| В. |
падру́чны (неадуш.)
падру́чнага (адуш.) |
падру́чную |
падру́чнае |
падру́чныя (неадуш.)
падру́чных (адуш.) |
| Т. |
падру́чным |
падру́чнай
падру́чнаю |
падру́чным |
падру́чнымі |
| М. |
падру́чным |
падру́чнай |
падру́чным |
падру́чных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падру́чны
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне
|
адз. |
мн. |
| м. |
- |
| Н. |
падру́чны |
падру́чныя |
| Р. |
падру́чнага |
падру́чных |
| Д. |
падру́чнаму |
падру́чным |
| В. |
падру́чнага |
падру́чных |
| Т. |
падру́чным |
падру́чнымі |
| М. |
падру́чным |
падру́чных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падру́чны
1. прил. подру́чный;
2. в знач. сущ. подру́чный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падру́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца пад рукамі, заўсёды ёсць. Уздоўж сцен — два ложкі, зробленыя з падручнага матэрыялу. Крапіва.
2. Які выконвае падсобную работу. Падручныя рабочыя. / у знач. наз. падру́чны, ‑ага, м. Салдату далі двух падручных капаць ямы, ён жа садзіў шчэпы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падру́чны ’які знаходзіцца пад рукамі, заўсёды ёсць; які выконвае падсобную работу’ (ТСБМ). Да рука (гл.). Падру́чны (вол) ’левы вол, які «пад рукою»’ (Янк. 1), подру́чны конь (вол) ’тс’ (ТС). Рус. подру́чная лошадь ’прыпражны конь з правага боку’, дан. падру́чны (падру́шны) вол ’вол з левага боку’, укр. підру́чний (вол) ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памага́ты, -ага, мн. -ыя, -ых, м.
1. Той, хто памагае каму-н. у чым-н., падручны (у 2 знач.).
Абыдземся без памагатых.
2. Прыслужнік, гатовы на любыя дзеянні, учынкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
подру́чный
1. прил. падру́чны, спадру́чны;
2. сущ. падру́чны, -нага м., спадру́чны, -нага м.; (помощник) памо́чнік, -ка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Памага́ты ’той, хто памагае каму-, чаму-н.; падручны’ (ТСБМ, Янк. 1). Да памагаць. Першапачаткова залежны дзеепрыметнік прошлага часу на ‑ат (параўн. прыганя́ты).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́ўчань (на́учень) ’вучань’ (Анім.), рус. пск. на́учень, на‑ ўчень ’вучань (якога аддалі ў навучанне, на вывучку)’, смал. наушень ’падручны каваля’. Ад на́ўчаны (на́ученый) ’навучаны’ (Нас.), наўчыць ’наставіць, навучыць; настроіць’ (Нас.), параўн. вучань (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Міні́стр ’член урада, які стаіць на чале міністэрства’ (ТСБМ), міні́стар ’тс’ (Яруш.), міні́сьцер ’тс’ (Шат.) паходзяць з польск. minister ’тс’, а сучаснае бел. — з рус. министр, якія з франц. ministre ’тс’ < лац. minister ’які дапамагае, садзейнічае’, ’падручны, слуга, памагаты’. Ст.-бел. минист(е)ръ ’пратэстанцкі свяшчэннік’, ’асоба, якая прычашчае’ (XVI ст.) са ст.-польск. minister ’тс’ < лац. minister ’служыцель культу’ (Булыка, Лекс. запазыч., 172).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)