падкі́дыш, -а, мн. -ы, -аў, м.
Дзіця, падкінутае чужым людзям.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падкі́дыш
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
падкі́дыш |
падкі́дышы |
| Р. |
падкі́дыша |
падкі́дышаў |
| Д. |
падкі́дышу |
падкі́дышам |
| В. |
падкі́дыша |
падкі́дышаў |
| Т. |
падкі́дышам |
падкі́дышамі |
| М. |
падкі́дышу |
падкі́дышах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падкі́дыш, ‑а, м.
Дзіця, якое падкінута чужым людзям. Усынавіць падкідыша. // Пра птушак. Зязюля даволі буйная птушка, а выседжваюць яе яйкі часцей за ўсё дробныя птушкі — пеначкі, пліскі, малінаўкі. Калі з яек вылупліваюцца птушаняты, сярод іх знаходзіцца і падкідыш. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
багда́нка
‘пазашлюбнае дзіця-дзяўчынка, падкідыш’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
багда́нка |
багда́нкі |
| Р. |
багда́нкі |
багда́нак |
| Д. |
багда́нцы |
багда́нкам |
| В. |
багда́нку |
багда́нак |
| Т. |
багда́нкай
багда́нкаю |
багда́нкамі |
| М. |
багда́нцы |
багда́нках |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
подки́дыш падкі́дыш, -ша м., зна́йдыш, -ша м., знайдзён, -на м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Зна́йда, знайду́к ’падкідыш’ (Сл. паўн.-зах.), ’той, што знаходзіць ці кажа, што знаходзіць’ (Нас.), укр. зна́йда ’падкідыш’, польск. znajda ’тс’. Ад дзеяслова знайсці, знайду (з + найсці, гл. найсці) без суфікса ці з суфіксам ‑ук.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Багда́н ’пазашлюбнае дзіця, падкідыш’ (Касп., Нас.). Азначае ўласна ’дадзены богам’. Параўн. рус. богданёнок, богданыч, богода́ненок, богода́нное дитя, богода́нный ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Найдзён ’знайдыш, пазашлюбнае дзіця’, ’падкідыш’ (Нас., ТС), найдзёна ’тс’ (пра дзяўчынку) (Нас., ТС), а таксама найдзёнок, найдзённік. Пры наяўнасці субстантываванага прыметніка найдзёны і словазлучэння найдзёнэ дзіця ’пазашлюбнае дзіця’ (ТС) лёгка ўявіць працэс утварэння назоўнікаў шляхам семантычнага згортвання. У выніку аналагічных працэсаў узніклі рус. найден, найдёна ’тс’, чэш. дыял. naj deny ’тс’, славен. najdenec, najdenik ’тс’, балг. Найден (імя ўласнае), найдено дете ’знайдыш’, што магчыма, дае падставы для рэканструкцыі прасл. *псцдьnъ, субстантываванага прыметніка, адносна семантыкі якога можна выказаць наступныя меркаванні: хутчэй за ўсё першаснае значэнне было ’знойдзены’, што мела засцерагальную функцыю ў адносінах да дзіцяці. Машынскі піша пра падаванне імені ’знайдыша’ ў Балгарыі (уласныя імёны Найден, Найда), што мае на мэце абмануць злыя сілы, якія не спрыяюць патомству пэўнай сям’і (Kultura, II, 1, 277). Гл. най ці, найціся.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)