Verbum

суадне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; суаднёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак., што.

Выявіць, устанавіць суадносіны паміж чым-н.; супаставіць, параўнаць.

С. паказанні сведак.

С. факты.

|| незак. суадно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

|| наз. суаднясе́нне, -я, н.

прыўне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак., што і ў што.

Уключыць, унесці што-н. дадатковае, пабочнае.

Рэчаіснасць прыўнесла ў жыццё многа змен.

|| незак. прыўно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць.

|| наз. прыўнясе́нне, -я, н.

узне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Падняўшы, занесці наверх.

У. вёдры з вадою на ганак.

2. перан., што. Узняць угору, ускінуць.

У. смык рукой.

У. вочы.

3. што. Збудаваць.

У. палац.

4. перан., каго (што). Узвялічыць, узвысіць.

Лёс узнёс гэтага чалавека.

|| незак. узно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць.

|| наз. узнясе́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).

абне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Пранесці каго-, што-н. вакол каго-, чаго-н.

А. вакол стала.

2. што і чым. Абгарадзіць, акружыць сцяною і пад.

А. сад парканам.

3. каго (што). Падыходзячы да кожнага, пачаставаць.

А. ўсіх пачастункамі.

4. каго (што). Частуючы, прапусціць каго-н.

А. свата за сталом.

|| незак. абно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

не́сці¹, нясу́, нясе́ш, нясе́; нясём, несяце́, нясу́ць; нёс, не́сла і нясла́, не́сла і нясло́; нясі́; не́сены; незак.

1. каго-што. Узяўшы ў рукі, нагрузіўшы на сябе, перамяшчаць, дастаўляць куды-н.

Н. чамадан.

2. каго-што і без дап. Імкліва рухаць, перамяшчаць сілай свайго руху.

Вецер нясе па небе хмары.

3. каго-што (толькі ў 3 ас.). Прымушаць каго-н. ісці куды-н.; цягнуць (разм.).

Куды цябе нясе?

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дзьмуць, павяваць, месці (пра халоднае паветра, завіруху і пад.).

Ад акна несла (безас.) холадам.

5. пераважна безас. Моцна пахнуць (у 1 знач.).

Нясе гарам.

6. перан., што. Выконваць якія-н. даручэнні, абавязкі па службе і пад.

Н. адказнасць.

Н. ахову.

Н. вахту.

7. перан., што. Пакутаваць ад чаго-н.; мець страты.

Н. пакаранне.

Н. страты.

8. перан., што. Гаварыць што-н. недарэчнае, бязглуздае (разм.).

9. перан., што. Мець, змяшчаць у сабе; быць носьбітам чаго-н.

Н. радасць людзям.

10. што. Быць аснашчаным чым-н.

Карабель нясе шэсць гармат.

|| зак. пане́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла і -нясла́, -не́сла і -нясло́; -не́сены.

П. кару.

П. страты.

|| наз. нясе́нне, -я, н. (да 6 знач.) і но́ска, -і, ДМ но́сцы, ж. (да 1 знач.).

падне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Наблізіць, трымаючы ў руках ці выцягваючы руку.

П. бінокль да вачэй.

П. дзіця да хаты.

2. што. Несучы, даставіць.

П. мяшкі з бульбай да воза.

3. што, каму. Падаць, частуючы, або падарыць у знак павагі.

П. чарку на вяселлі.

П. букет руж.

|| незак. падно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

|| наз. паднясе́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.), падно́с, -у, м., падно́ска, -і, ДМ -но́сцы, ж. (да 2 знач.) і паднашэ́нне, -я, н. (да 3 знач.).

нане́сці¹, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нанёс, -не́сла і -нясла́; -нясі́; -не́сены; зак.

1. чаго. Прынесці ў нейкай колькасці.

Н. грыбоў.

Н. падарункаў.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што на каго-што. Наштурхнуць цячэннем вады, ветрам і пад. (разм.).

Лодку нанесла на мель.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), безас., каго-што. Нечакана з’явіцца, трапіць на каго-, што-н. (разм.).

Нанесла чужынцаў у вёску.

4. што на што. Занесці, адзначыць якія-н. даныя.

Н. азёры на карту.

5. што. Прычыніць, зрабіць (тое, што абазначана назоўнікам).

Н. ўдар.

Н. паражэнне.

|| незак. нано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

|| наз. нанясе́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

прыне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць.

2. перан., што. З’явіцца прычынай, даць у выніку.

П. карысць. П. заспакаенне.

Напружаная праца прынесла свае вынікі.

3. што. Зрабіць, ажыццявіць што-н., што ўказана назоўнікам.

П. клятву (паклясціся). П. падзяку (падзякаваць). П. ў ахвяру што-н. (ахвяраваць).

4. каго (што); безас. і ў спалучэнні са словамі «д’ябал», «чорт», «нячыстая». Пра нечаканы, непажаданы прыход, з’яўленне каго-н. (разм.).

Які чорт прынёс сюды гэту кампанію!

Каго там прынесла нячыстая ў такі час?

|| незак. прыно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць.

|| наз. прынясе́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.) і прыно́с, -у, м. (да 1 знач.; разм.).

перане́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Несучы, перамясціць цераз якую-н. прастору.

П. хлапчука цераз ручай.

2. каго-што. Памясціць у іншае месца.

П. кветкі з пакоя ў сад.

3. што. Аддзяліць частку слова для пераносу ў наступны радок.

П. апошні склад слова.

4. што. Адкласці на другі час.

П. пасяджэнне на вечар.

5. што. Зведаць, перажыць, перацярпець.

П. запаленне лёгкіх.

|| незак. перано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

◊

Не пераносіць каго-чаго (разм.) — адчуваць непрыязнасць да каго-, чаго-н.

Я не пераношу гэтага чалавека.

|| наз. перанясе́нне, -я, н. (да 4 знач.) і перано́ска, -і, ДМ -но́сцы, ж. (да 1, 2 і 4 знач.; разм.).