непако́й

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. непако́й
Р. непако́ю
Д. непако́ю
В. непако́й
Т. непако́ем
М. непако́і

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

непако́й, -ю, м.

1. Стан душэўнай трывогі, хвалявання, выкліканы чым-н.

Н. за лёс разведчыкаў.

2. Турботы, клопаты.

Н. за дзяцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

непако́й, -ко́ю м. беспоко́йство ср., трево́га ж., волне́ние ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

непако́й, ‑ю, м.

1. Стан душэўнай трывогі, хвалявання, выкліканы чым‑н. Дні трывог, страху і непакою пачаліся для дзеда Талаша і яго сям’і. Колас. Непакой за лёс разведчыкаў ахапіў усю роту. Васілёнак. З надыходам восені ўсё з большым непакоем заглядваў Шыманскі на малочную ферму. Дуброўскі.

2. Турботы, клопаты. Мой непакой за спраўнасць ахоўвання межаў радзімы развеяўся [на заставе] вельмі хутка. Брыль. Смокча душу балючы непакой: як.. [сын] там ходзіць ці бегае, з кім, дзе, чаго? Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непако́іць, -ко́ю, -ко́іш, -ко́іць; незак., каго.

1. Выклікаць непакой, трывогу, хваляванне.

Навіна непакоіла яго.

2. Турбаваць каго-н.; прычыняць боль.

Асколак непакоіў раненага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заспако́іцца, -о́юся, -о́ішся, -о́іцца; зак.

Суняць свой непакой, узбуджанасць, супакоіцца.

Даведаўшыся пра гэта здарэнне, я доўга не магла з.

◊

Заспакоіцца на дасягнутым — дамогшыся пэўных поспехаў, страціць актыўнасць, энергію.

|| незак. заспако́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

амбара́с, ‑у, м.

Уст. Клопаты, турботы, непакой. Колькі амбарасу Каля гэтай справы! Крапіва.

[Фр. embarras.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

занепако́енасць, ‑і, ж.

Стан занепакоенага; трывога, непакой. Шабуня раптам апрытомнеў — у нежывым яго позірку мільганула занепакоенасць. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

устурбава́насць, ‑і, ж.

Стан устурбаванага (у 2 знач.); непакой, усхваляванасць. Дзянісаў сеў за свой столік.. Ім валодала бурная энергія, творчая ўстурбаванасць. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

панепако́іцца, ‑коюся, ‑коішся, ‑коіцца; зак.

Разм.

1. Прабыць некаторы час у стане непакою.

2. Выявіць непакой, клопат аб кім‑, чым‑н. Панепакоіцца аб дзецях.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)