незави́симый незале́жны; незале́жніцкі;

незави́симая поли́тика незале́жная (незале́жніцкая) палі́тыка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аргуме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Лагічны довад, доказ.

Важкі а.

2. У матэматыцы: незалежная пераменная велічыня, ад змены якой залежыць змена другой велічыні (функцыі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

незале́жны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. незале́жны незале́жная незале́жнае незале́жныя
Р. незале́жнага незале́жнай
незале́жнае		 незале́жнага незале́жных
Д. незале́жнаму незале́жнай незале́жнаму незале́жным
В. незале́жны (неадуш.)
незале́жнага (адуш.)		 незале́жную незале́жнае незале́жныя (неадуш.)
незале́жных (адуш.)
Т. незале́жным незале́жнай
незале́жнаю		 незале́жным незале́жнымі
М. незале́жным незале́жнай незале́жным незале́жных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

незале́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. незале́жны незале́жная незале́жнае незале́жныя
Р. незале́жнага незале́жнай
незале́жнае		 незале́жнага незале́жных
Д. незале́жнаму незале́жнай незале́жнаму незале́жным
В. незале́жны (неадуш.)
незале́жнага (адуш.)		 незале́жную незале́жнае незале́жныя (неадуш.)
незале́жных (адуш.)
Т. незале́жным незале́жнай
незале́жнаю		 незале́жным незале́жнымі
М. незале́жным незале́жнай незале́жным незале́жных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

аргуме́нт, ‑а, М ‑нце, м.

1. Лагічны довад, які служыць асновай для доказу чаго‑н. Важкі аргумент. Недарэчны, неабходны, пераканаўчы, трапны аргумент. Шукаць аргументы.

2. Спец. Незалежная пераменная велічыня.

[Лац. argumentum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

незале́жны, -ая, -ае.

1. Які не залежыць ад каго-, чаго-н.; самастойны, свабодны.

Н. эксперт.

Н. чалавек.

2. Які выражае самастойнасць у чым-н.

Незалежныя думкі.

Трымаць сябе незалежна (прысл.).

3. Самастойны ў міжнародных адносінах; суверэнны.

Незалежная дзяржава.

|| наз. незале́жнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сатэлі́т, -а, М -лі́це, мн. -ы, -аў, м.

1. У Старажытным Рыме: узброены найміт-целаахоўнік.

2. перан. Выканаўца чужой волі, паслугач, памагаты (кніжн.).

3. Спадарожнік планеты (спец.).

Месяц — с.

Зямлі.

4. Дзяржава, фармальна незалежная, а па сутнасці падпарадкаваная іншай, больш моцнай дзяржаве.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Казе́лкі ’кружкі ў «чапёлках» красён, па якіх праходзіць вяровачка і рухае ніты’ (Інстр. II). Калі дэфініцыя правільная, можна меркаваць аб субстытуцыі назвы кабылка, якая абазначае гэтыя і іншыя дэталі красён. Незалежная дэрывацыя ад казёл, казёлак менш верагодная па семантычных прычынах. Можна, аднак, дапусціць, што тут адлюстраваны выпадак адвольнага выбару тэрміна для дэталі, якая ў ліку іншых традыцыйна называецца рознымі дэрыватамі ад заонімаў і жорсткая прывязка тэрміна неабавязковая. Звяртае на сябе ўвагу другая назва рэаліі — качолкі, якая магла зрабіць уплыў на структуру разглядасмага слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Калу́пашак ’плецены кош на воз’ (Сцяшк.), колупушок ’кош для перавозкі бульбы’ (Мат. Гом.), ’плецены кораб на сані або воз’ (ТС). Рэгіянальная інавацыя, зах.-бел. форма, магчыма, і незалежная. Утворана метатэзай з палукашак, які, відаць, да *палукош, дзе кош‑ назва вялікага кораба на воз. Менш верагодна думаць пра сувязь палукашак з вядомым у рус. мове лукошко і лукно. Таксама нельга лічыць зыходнай разглядаемую лексему, якая магла быць аддзеяслоўным утварэннем ад калупаць ’плесці’, параўн. смал. колупаць ’плесці лапці’. Апошняе — лакальная інавацыя, параўн. бел. калупаць ’вязаць’ (карункі), утворанае на базе калупаць ’марудна вазіцца’. Адносна ўкр. бойк. параўн. колупінок і колупіток < полукіпок.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)