навако́лле

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. навако́лле навако́ллі
Р. навако́лля навако́лляў
Д. навако́ллю навако́ллям
В. навако́лле навако́ллі
Т. навако́ллем навако́ллямі
М. навако́ллі навако́ллях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навако́лле, -я, н.

1. Мясцовасць, якая прылягае, прымыкае да чаго-н.

Н. горада.

Вада затапіла ўсё н.

2. перан. Акружаючае асяроддзе.

Літаратурнае н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навако́лле ср.

1. окре́стность ж., окру́га ж.;

2. перен. окружа́ющая среда́, окруже́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навако́лле, ‑я, н.

1. Мясцовасць, якая прылягае, прымыкае да чаго‑н. Наваколле горада. Наваколле лесу. □ Ціхая, рахманая Свіслач калі-нікалі бурна разлівалася вясной і затапляла ўсё наваколле. Новікаў. Дырэктар здзівіўся, што я так ведаю наваколле далёкай Пятроўкі. Шамякін.

2. Тое, што знаходзіцца навокал каго‑, чаго‑н., акаляючая прастора. З паравоза белай птушкай выпырхнула воблачка пары, і адразу ж над наваколлем залунаў басісты гудок. Васілёнак. Ракеты адна за адной ўзляталі ў неба, асвятляючы наваколле бледным святлом. Сіняўскі.

3. перан. Акружаючае асяроддзе. Лявон з маленства цягу меў да тэхнікі, і ў наваколлі.. ён славу дзівака займеў. Гаўрусёў. Аб магутнай сіле Яўхіма ў наваколлі складаліся казкі. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асе́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.

Наваколле паселішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вако́лле ср., разг., см. навако́лле

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пазасціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Заслаць чым-н. усё, многае.

П. ложкі.

2. Пакрыць сабою ўсё, многае.

Дым пазасцілаў наваколле.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вако́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.

1. Ускраіна населенага пункта.

Выйсці за ваколіцу.

2. Тое, што размешчана вакол населенага пункта; наваколле.

Пайшла погаласка па ўсёй ваколіцы.

|| прым. вако́лічны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагляда́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца і прагля́двацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -аецца; незак.

Аб прасторы: быць добра бачным, адкрытым для аглядання.

З узгорка добра праглядаецца (праглядваецца) усё наваколле.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

окре́стность ж.

1. (местность, прилегающая к чему-л.) навако́лле, -лля ср., ако́ліца, -цы ж.;

2. (окружающее пространство) навако́лле, -лля ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)