мігце́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
мігце́нне |
| Р. |
мігце́ння |
| Д. |
мігце́нню |
| В. |
мігце́нне |
| Т. |
мігце́ннем |
| М. |
мігце́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мігце́нне ср.
1. свече́ние;
2. мига́ние, мерца́ние; трепета́ние;
1, 2 см. мігце́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мігце́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. мігцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мігце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ці́ць; незак.
1. Ледзь свяціцца.
У акне мігцеў скупы агеньчык.
2. Свяціць няроўным бляскам.
За лесам мігцелі языкі полымя.
3. перан. З’яўляцца на кароткі час і зноў знікаць.
Мігцелі думкі ў галаве.
|| наз. мігце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
маты́ль, -я́, мн. -і́, -ёў, м.
1. Тое, што і матылёк.
2. Лічынка камара, якая служыць прынадай пры лоўлі ры́бы, а таксама кормам для акварыумных рыб.
◊
Матылі ў вачах (разм.) — пра мігценне перад вачамі, калі становіцца млосна, дрэнна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мерца́ние міга́нне, -ння ср., мігаце́нне, -ння ср., мігце́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маты́ль, ‑я, м.
1. Тое, што і матылёк. У паветры насіліся матылі, звінелі дзікія пчолы, шапацела лісце. Самуйлёнак.
2. Лічынка камара, якая жыве ў глеі і служыць прыманкай пры лоўлі рыбы, а таксама кормам для акварыумных рыб.
•••
Матылі ў вачах — пра мігценне перад вачамі, калі становіцца млосна, дрэнна (ад слабасці, стомы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мига́ние
1. (глаз) міга́нне, -ння ср., марга́нне, -ння ср., мо́рганне, -ння ср.;
2. (мерцание) міга́нне, -ння ср., мігаце́нне, -ння ср., мігце́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Све́пет ‘пчаліны бортны рой’ (У. Караткевіч), ст.-бел. ‘дупло, дзе жывуць дзікія пчолы’: а хто бы свепет в чыем лесе умыслне порубал и мед выбрал (Статут ВКЛ 1588 г.), ст.-рус. свепетъ ‘дзікі лясны мёд’, ст.-укр. свепеть ‘борць у дрэве для дзікіх пчол’ (1366), польск. дыял. świepiot ‘рой дзікіх пчол’, ст.-польск. świepioto ‘тс’, чэш. дыял. svapato ‘пчолы, якія жывуць у лесе’, ст.-луж. svepet ‘борць’. Прасл. *svepetъ, паходжанне якога няяснае. Выводзяць з прасл. *svepati (> *svepetati) ‘мільгаць, мітусіцца’, параўн. ст.-рус. свѣпатися ‘ківаць, хістаць’, рус.-ц.-слав. свепетати ‘хістацца, рухацца туды і сюды’, славен. svępati ‘хістаць, ківаць, трасці’ і асабліва фармальна супадаючае славен. svepȅt ‘бляск, мігценне’, роднаснае літ. sùpti ‘калыхацца’, н.-ням. swabbeln ‘рухацца ў той і другі бок (пра ваду), хвалявацца’ (Міклашыч, 330; Фасмер, 3, 573; Машынскі, Pierw., 188; Фурлан у Бязлай, 3, 348), што адлюстроўвае першаснае чыста зрокавае ўспрыманне месца гнездавання пчол. Іншае меркаванне пра роднасць з ням. Wabe ‘соты’ і “праеўрапейскае” паходжанне выказвае Махэк₂, 594. Гл. таксама Рымут, St. lingv. Polono–Jugosl., 2, 39. Меркаванне Булыкі пра запазычанне ст.-бел. свепетъ, свепето з ст.-польск. świepiot недастаткова аргументаванае, Брукнер (536) дапускаў адваротнае запазычанне для польск. świepiot ‘тс’. У сучасных гаворках звычайна слепет ‘дупло, дзе жывуць пчолы’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тре́пет м.
1. трапята́нне, -ння ср.; дрыжа́нне, -ння ср.; матля́нне, -ння ср.; мільга́нне, -ння ср., мігце́нне, -ння ср., трымце́нне, -ння ср.; заміра́нне, -ння ср.; біццё, -цця́ ср.; см. трепета́ть;
2. (страх) страх, род. стра́ху м.; (ужас) жах, род. жа́ху м.;
наводи́ть тре́пет на кого́-л. наганя́ць страх (жах) на каго́-не́будзь;
3. (волнение) хвалява́нне, -ння ср.;
ждём ва́ших гастро́лей с нетерпе́нием и тре́петом чака́ем ва́шых гастро́ляў з нецярпе́ннем і хвалява́ннем;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)