мянці́ць, мянчу́, ме́нціш, ме́нціць; ме́нчаны; незак.
1. што. Вастрыць мянташкай.
М. касу.
2. перан., што, чым і без дап. Гаварыць многа і без толку; лапатаць (разм.).
М. языком.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мянці́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
мянчу́ |
ме́нцім |
| 2-я ас. |
ме́нціш |
ме́нціце |
| 3-я ас. |
ме́нціць |
ме́нцяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
мянці́ў |
мянці́лі |
| ж. |
мянці́ла |
| н. |
мянці́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
мянці́ |
мянці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ме́нцячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мянці́ць несов.
1. (косу) точи́ть (наждачной лопаткой);
2. перен., прост. (языком) трепа́ть, моло́ть; болта́ть;
м. абы́ што — болта́ть лишь бы что;
◊ м. языко́м — трепа́ть языко́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мянці́ць, мянчу, менціш, менціць; незак.
1. што. Вастрыць мянташкай. Неўзабаве касцы выйшлі да дарогі і прыпыніліся на хвіліну адпачыць. Некаторыя сталі мянціць косы. Даніленка.
2. перан.; што, чым і без дап. Разм. Гаварыць многа і без толку, гаварыць бязглуздзіцу; трапацца, лапатаць. Языкі быццам з прывязі пазрываліся і мянцілі немаведама што. Сабаленка. [Даміра:] — А вы языком толькі менціце. Мы ды мы. А дзе тыя брыгады, што на сходзе старылі? Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мянці́ць, мяньці́ць, ме́ньціць, меньці́ць, мэнті́ты, мынтэ́тэ ’вастрыць касу мянташкай’, ’многа гаварыць, лапатаць без толку’ (ТСБМ, Бір. Дзярж., В. В., Шат., Бяльк., Выг. дыс., Сл. ПЗБ, ТС; КЭС, лаг.; карэліц., Янк. Мат.; гродз., драг., КЭС), гродз. ’круціць хвастом’, нясв. ’біць’ (Сл. ПЗБ) і, магчыма, сюды ж ’есці’ (ТС). Паводле Грынавяцкене (Сл. ПЗБ, 3, 106), паходзіць з літ. menčiúoti ’вастрыць’. Не выключана самастойнае ўтварэнне ад ме́нта, мянця́ (ДАБМ, к. 264), як бел. лапатка — лапаткаваць. Гл. Урбуціс, Baltistica, 5, 65.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
замянці́ць, ‑мяняў, ‑менціш, ‑менціць; зак.
1. Пачаць мянціць касу мянташкай.
2. перан. Разм. Пачаць гаварыць многа і без толку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Мянта́ць, лаг. мінтиць ’мянціць’ (Шатал.). Утворана ад мента© (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мянце́ліць, менцеліць ’біць’ (ТС). Утворана ад мянціць (гл.) пры дапамозе інфікса ‑ел‑ з адценнем экспрэсіі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мянтосіць ’мянціць’ (смарг., Сл. ПЗБ). З польск. miętosić ’мяць, камячыць’ (Мацкевіч, там жа, 3, 105), але пры ад’ідэацыі мета, мянця ці мянташка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мянта́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак.
Разм. Тое, што і мянціць. Чуваць здалёку, як касцы Мянташаць звонка косы. Калачынскі. — Мянташыш ты языком, Пракоп, і праўда, як тая баба, — сярдзіта адгукнуўся з-пад стога Ладуцька і адвярнуўся ад мужчын. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)