мышкава́ць
дзеяслоў, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
мышку́е |
мышку́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
мышкава́ў |
мышкава́лі |
| ж. |
мышкава́ла |
| н. |
мышкава́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
мышку́ючы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мышкава́ць несов. мышкова́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мышкава́ць, ‑куе; незак.
Лавіць мышэй (пераважна аб лісіцы). Лісіцы мышкуюць у палях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мышкава́ць, мушкава́ць, мушкова́ць ’вынюхваць (пра жывёлу)’, ’шукаць, выведваць, выпытваць’ (Сл. ПЗБ; навагр., Нар. сл.), ’(пра ліса) лавіць мышэй’ (ТСБМ), ’вышукваць і лавіць мышэй’ (ТС), ’шукаць смачнага, перабіраць у ядзе’ (ТС; мазыр., З нар. сл.), драг. мэ́шкатэ, мы́шкаты ’тыкаць, поркаць; злёгку рыць рылам’ (драг., Нар. лекс.; Клім.). Укр. мишкува́ти ’шукаць’, ’лавіць мышэй’, ’перабіраць яду’, польск. myszkować ’лавіць мышэй (пра ліса)’, ’вышукваць пажыву’, ’рыцца’, ’падглядаць’. Паводле Брукнера (350), Варш. сл. (1085), утворана ад myszka. Аднак можна дапусціць, што гэта ўплыў народнай этымалогіі. А тады лексема — балтызм (параўн. літ. mišýti ’мяшаць’). Гл. таксама мышава́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мышкова́ть несов. (о животных) мышкава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мышкава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. мышкаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Міксава́ць ’нюхаць’ (гродз., Сл. ПЗБ). У выніку перастаноўкі шк > кш з пазнейшай менай ш > с з мышкава́ць, мішкава́ць ’нюхаць’, ’шукаць мордай’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мішкава́ць 1 ’тайком выведваць’ (ст.-дар., Нар. сл.), ’шукаць’ (гродз. Сцяшк. Сл.). Да мышкава́ць (гл.).
Мішкава́ць 2 ’кватараваць’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). З польск. mieszkać і zamieszkiwać ’жыць, пражываць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перані́шпарыць ’перапароць, перашукаць’ (Касп.). Да пера- (гл.) і нішпарыць (гл. ны́шпарыць), якое ў выніку перастаноўкі зычных першага складу з шні́парыць ’шнырыць; шукаць якую-небудзь ежу, прынюхваючыся’ (гл.), магчыма, у выніку збліжэння з мышкава́ць ’вынюхваць, падкрадвацца’, нішкам ’цішком, употай’, нішкаваць ’вынюхваць, падкрадвацца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)