мо́рдачка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мо́рдачка |
мо́рдачкі |
| Р. |
мо́рдачкі |
мо́рдачак |
| Д. |
мо́рдачцы |
мо́рдачкам |
| В. |
мо́рдачку |
мо́рдачкі |
| Т. |
мо́рдачкай
мо́рдачкаю |
мо́рдачкамі |
| М. |
мо́рдачцы |
мо́рдачках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мо́рдачка ж., уменьш.-ласк. мо́рдочка, морда́шка, ро́жица
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́рдачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Разм.
1. Памянш.-ласк. да морда (у 1 знач.).
2. Твар. На аблезлай мордачцы .. [Абрамавай] цвіло замілаванне. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́рда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, морд і -аў, ж.
1. Пярэдняя частка галавы ў жывёлы.
2. Твар чалавека (разм., груб.).
|| памянш.-ласк. мо́рдачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
морда́шка разг. мо́рдачка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пы́чка ’дзюба’ (Ян.), ’мордачка, мыса’ (слонім., Сл. ПЗБ), пычэк ’біч у цэпа’ (ДАБМ, камент., 828), параўн. укр. пітка ’мордачка’, рус. пычки ’бранно о глазах человека’, пычка ’penis’, польск. py(t)ka ’кароткі жорсткі хвост каня; penis’. Паводле Махэка₂ (502), апошнія словы з’яўляюцца трансфармацыямі пад уплывам табу першаснага *pysk (гл. пысай), якое мела зыходнае значэнне, блізкае да ст.-інд. puččha‑ ’хвост, канец’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́жица ж., уменьш.-ласк., разг. тва́рык, -ка м., мо́рдачка, -кі ж.; см. ро́жаI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́рдочка ж., уменьш.-ласк.
1. мо́рдачка, -кі ж.; мы́ска, -кі ж., пы́ска, -кі ж.; хра́пка, -кі ж.; лы́чык, -ка м.; см. мо́рдаI 1;
2. (личико) тва́рык, -ка м., мо́рдачка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ню́нька ’мордачка (у крата)’ (брэсц., Нар. лекс.), відаць, сюды ж рус. нюни ’губы’. Магчыма, адносіцца да «дзіцячых» слоў тыпу цюця, цюцька ’сабака, сабачка’ і пад. або т. зв. спешчаная форма да нюшка ’мыса’ (ад нюхаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́ха, мн. л. пры́хы ’губа ў каня, каровы’ (баран., лях., пін., Сл. ПЗБ), ’храпа ў каня’ (пін., Шатал.; Сл. Брэс.), ’пыса; непакрытая шэрсцю частка пысы ў каровы, каня’ (Нар. сл., Сл. Брэс.; ЛА, 1), пры́шка ’мордачка’ (Сіг.). Да прыса (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)