лё́там
прыслоўе, утворана ад назоўніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| лё́там |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лётам, прысл.
У выразе: лётам ляцець (лятаць, лётаць) гл. ляцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адны́м лё́там ’хутка, ураз, адным махам’ (Бяльк.) да лётаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лётом / лётом лете́ть лётам ляце́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лё́т
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
лё́т |
| Р. |
лё́ту |
| Д. |
лё́ту |
| В. |
лё́т |
| Т. |
лё́там |
| М. |
лё́це |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лётаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і лятаць. Над дарогай лёталі ластаўкі. Шамякін. Будзь пілотам, З самалётам, Як арол, у небе лётай. Колас. Сорак гадоў бабе, а лётае па выстаўках, прэм’ерах ды літаратурных вечарах, як інстытутка. Мехаў.
•••
Летам лётаць — тое, што і лётам ляцець (гл. ляцець).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лёт ’палёт’ (Нас., Гарэц., ТСБМ, ТС), лётам ’бягом’ (лаг., Жд. 2), ’вельмі хутка’ (ТС, ТСБМ, Сл. паўн.-зах.), лётка ’хутка’ (Сцяшк.), лётма ’летуны адзін за адным’ (Нас.), лётыньня ’лёт’ (Бяльк.). Лексема лёт ёсць ва ўсіх сучасных слав. мовах, аднак, мяркуецца (Слаўскі, 4, 335; Фасмер, 2, 488), што гэта другаснае аддзеяслоўнае ўтварэнне. Да лётаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лёт, ‑у, М лёце і на ляту́, м.
Дзеянне паводле дзеясл. лётаць (гл. лятаць у 1 знач.) і ляцець (у 1–5 знач.). Дзеці доўга пазіралі за лётам шэршняў. Рылько. Здаецца, думак быстры лёт выразна кожнаму чуцён — такая ціш. Вялюгін. Варанецкі хапаецца за білы, ловіць лейцы, каб спыніць лёт .. коней. Дуброўскі.
•••
З лёту — з разбегу, хутка рухаючыся. З лёту Верачка абхапіла Барыса, прытулілася да яго грудзей. М. Ткачоў.
Лавіць на ляту гл. лавіць.
На ляту — у час лёту, руху ў паветры. [Талімон:] — Былі зімы, што ад марозу дух займае.., птушка на ляту падае... Кулакоўскі.
Страляць (біць) у лёт гл. страляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)