любата́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
любата́ |
| Р. |
любаты́ |
| Д. |
любаце́ |
| В. |
любату́ |
| Т. |
любато́й
любато́ю |
| М. |
любаце́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
любата́, -ы́, ДМ -баце́, ж.
1. Тое, што люба, што выклікае захапленне прывабнасцю, прыгажосцю.
2. у знач. вык. Пра захапленне, зачараванне кім-, чым-н., задавальненне ад каго-, чаго-н.
Дзяўчына — проста л.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
любата́ ж. (чаще в знач. сказ.) пре́лесть; наслажде́ние ср.; удово́льствие ср.; загляде́нье ср.; благода́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
любата́, ‑ы, ДМ ‑баце, ж.
1. Тое, што люба, што выклікае захапленне прывабнасцю, прыгажосцю. Тут [у клеці] нейкая асаблівая сцішанасць, нейкая адменная любата. Сабаленка.
2. у знач. вык. Пра захапленне, зачараванне кім‑, чым‑н., задавальненне ад каго‑, чаго‑н. [Дзед Мацей:] — Бач, якое падвор’е, проста любата. Ляўданскі. Ехаць па лесе — адна любата. Гамолка. [Доўнар:] — Хлопцы — любата, адзін у адзін. Дуброўскі. // безас. у знач. вык., з інф. Прыемна. Любата глядзець, як пад напорам.. моцных рук вянок за вянком узнімаюцца ўгору новыя хаты. Васілевіч. А касілка косіць-рэжа, Ажно глянуць любата. Ставер. // у знач. выкл. Ужываецца пры выказванні прыемнага ўражання. [Собіч:] — Любата! Проста любата, Марына Барысаўна! Цяпер у нас зусім другая карціна. Скрыган. [Андрэй Сцяпанавіч:] — Паглядзіце, якое ворыва! Любата! Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Любата́, любута́, любота́ ’тое, што люба, што выклікае прыемнае ўражанне, захапленне’, ’асалода, прыемнасць’, ’прыгожасць, прывабнасць’, ’раскоша, хараство’ (ТСБМ, Мядзв., Шат., Касп., ТС, Ян.; міёр., З нар. сл.; КЭС, лаг.; брасл., карэліц., Сл. ПЗБ), ’добра’ (калінк., З нар. сл.). Укр. любота́ ’асалода, задавальненне’, рус. любота, серб.-харв. љу̀ботан ’чалавечны’, уласнае імя Ljubota. Прасл. lʼubota (Трубачоў, Эт. сл., 15, 179).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дабрыня́, -і́, ж. (разм.).
1. Тое, што і дабрата.
2. Раскоша, хараство, любата.
Якая д. раніцай на сенажаці!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лю́басць, -і, ж.
1. Пачуццё глыбокай прыхільнасці да каго-, чаго-н., адданасці каму-, чаму-н.; замілаванне кім-, чым-н.
Л. да роднага краю.
2. у знач. вык. Любата.
Хлопец — адна л.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
благода́ть ж.
1. раско́ша, -шы ж., любата́, -ты́ ж., хараство́, -ва́ ср.;
кака́я благода́ть! яка́я раско́ша (любата́)!, яко́е хараство́!;
2. уст., рел. Бо́ская ла́ска, дар Бо́жы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
загляде́нье ср. заглядзе́нне, -ння ср., любата́, -ты́ ж.; цуд, род. цу́ду м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Любаце́нне ’асалода, прыемнасць у вышэйшай ступені’ (Шат.) — кантамінаванае ўтварэнне ад любата́ і любе́нне (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)