лупня́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
лупня́к |
| Р. |
лупняку́ |
| Д. |
лупняку́ |
| В. |
лупня́к |
| Т. |
лупняко́м |
| М. |
лупняку́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лупня́к, -ку́ м., см. сла́нец I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лупня́к, ‑у, м.
Уст. Сланец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лупня́к ’сланец’ (ТСБМ). Утворана ў 20‑х гадах XX ст. накшталт польск. łupek, чэш., славац. lupek ’тс’, польск. łupień (Сл. Міцкевіча, 4, 178) і ўкр. лупа́к. Узорам магло быць ням. Schieper ’сланец’ < прагерм. *skifran < *skē̌ti ’расшчапляць, паздзіраць, аддзяляць’ (Слаўскі, 5, 325–326; Баханькоў, БЛ, 13, 18).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ёлап ’неўрадлівая пясчаная глеба’ (Нар. сл.), магчыма, да ёлуп (гл.). Тады ўтворана таксама з *о‑луп. Параўн. лупняк ’сланец, патрэсканая глеба’, лупа ’струп’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лушча́к ’слюда’ (ТСБМ). Да лу́шчыць (гл.). Параўн. аналагічнае ўтварэнне ўкр. лупа́к, бел. лупня́к ’сланец’. Такім жа чынам утворана лексема лушчак ’лузан’ (рэч., Мат. Гом.; лаг., Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.), як і ўкр. лущак, польск. łuszczak, макед. лушна́к, балг. лушта́к, луштна́к, для якіх Слаўскі (5, 365) выводзіць прасл. дыял. luščakъ ’лузан’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)