Кішкі́ ’мясістая сярэдзіна гарбуза, дзе знаходзіцца насенне’ (Жыв. сл., Нар. словатв., З нар. сл.). Да кішка 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кі́шка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. кі́шка кі́шкі
Р. кі́шкі кі́шак
Д. кі́шцы кі́шкам
В. кі́шку кі́шкі
Т. кі́шкай
кі́шкаю		 кі́шкамі
М. кі́шцы кі́шках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

апе́ндыкс, -а, м. (спец.).

Адростак сляпой кішкі.

|| прым. апе́ндыксны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калі́т, -у, М -ліце, м.

Запаленне тоўстай кішкі.

|| прым. калі́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дванаццаціпе́рсны, -ая, -ае.

У выразе: дванаццаціперсная кішка — частка тонкай кішкі чалавека, якая ідзе ад страўніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кі́шка, ‑і, ДМ ‑шцы, Р мн. ‑шак; ж.

1. Эластычная трубка, якая з’яўляецца часткай стрававальнага апарата ў чалавека і жывёл. Тонкая кішка. Тоўстая кішка.

2. Разм. Рызінавая або брызентавая трубка для падачы вады; рукаў. Нарыхтаваўшы кішку, Пажарнікі збянтэжыліся крышку: А дзе ж пажар? Крапіва.

•••

Абадочная кішка — частка тоўстай кішкі ад сляпой да прамой, якая акружае тонкія кішкі ў выглядзе вобада.

Дванаццаціперсная кішка — частка тонкай кішкі чалавека, якая пачынаецца ад страўніка (назву атрымала ад даўжыні, роўнай 12 пярстам, г. зн. пальцам, у іх папярочніку).

Заварот кішак гл. заварот.

Сляпая кішка — пачатковая частка тоўстага кішэчніка, якая мае чэрвепадобны адростак (апендыкс).

Выматаць (усе) кішкі гл. выматаць.

Выпусціць кішкі гл. выпусціць.

Ірваць кішкі гл. ірваць.

Кішка тонка (тонкая) у каго — не хапае сіл, здольнасцей, сродкаў, каб зрабіць што‑н.

Кішкі марш іграюць — пра моцнае адчуванне голаду, хаценне есці.

Пераесці (ад’есці) кішкі каму гл. пераесці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кишка́ в разн. знач. кі́шка, -кі ж.;

◊

вы́мотать все кишки́ вы́матаць усе́ кі́шкі;

вы́пустить кишки́ (убить) вы́пусціць кі́шкі;

кишка́ тонка́ кі́шка то́нкая; ко́раткі пя́ты;

надорва́ть (порва́ть) кишки́ со́ смеху парва́ць кі́шкі са сме́ху.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тыфлі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

Спец. Запаленне сляпой кішкі.

[Грэч. typhlos — сляпы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

Запаленне тоўстай кішкі. Хранічны каліт.

[Ад грэч. kōlon — абадочная кішка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адро́стак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Малады парастак, пучок расліны, які расце ад сцябла або кораня.

Абрэзаць адросткі.

Пасадзіць а.

2. Адгалінаванне якога-н. органа.

А. сляпой кішкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)