ко́лісь, прысл. (разм.).
Калісьці, некалі ў мінулым.
К. і мы былі маладыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́лісь
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ко́лісь |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ко́лісь нареч., разг. когда́-то
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́лісь, прысл.
Разм. Калісьці, некалі ў мінулым. І вось на месцы тым стаю, Дзе колісь быў мой ціхі дом. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ко́лісь ’калісьці’ (ТСБМ, Нас., Сл. паўн.-зах., ТС, Сцяшк., Сержп., З нар. сл., Сержп. Грам., Сержп. Пр.). Гл. калісь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мелкаво́дны, ‑ая, ‑ае.
З нізкім узроўнем вады (пра азёры, рэкі і пад.); неглыбокі. Колісь праз цяперашнюю дарогу цурчаў мелкаводны ручай. Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прако́лісні ’спрадвечны’ (ТС). З пра- і колісь (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
невідо́чны, ‑ая, ‑ае.
Уст. Нябачны, нявінны. Колісь мы ўтраіх сядзелі На прылессі, перад намі Невідочныя шумелі Чараты ў сівым тумане. Зарыцкі. Тамаш перабіраў пальцамі левай рукі, нібы граў на невідочным інструменце. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Калі́сь ’некалі, у мінулым, даўней’ (БРС, ТСБМ, Бяльк.; дзярж.; КЭС; Нас.), ’калі-небудзь, у будучым’ (ТСБМ), калісьці ’некалі, у мінулым, даўней’ (БРС, ТСБМ; дзярж., КЭС). У Насовіча ў форме коли‑сь‑то. Сл. паўн.-зах. адзначае формы калісь, колісь, колесь, колысь ’некалі, даўней’, калісьці, калісьця ’тс’. У ТС колісь і коліся ’тс’. Укр. колись, рус. колись (смал., зах.-бран., куйбыш.), колись‑то (курск., смал.). Відавочная бел.-укр. інавацыя, да koli (гл. калі), -сь, відаць, займеннікавага паходжання, параўн. Сразнеўскі, I, 772. Адносна функцый лексемы гл. спецыяльна ESSJ SG, 2, 356–357.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тхнуць, ‑не; безас. незак., чым.
Несці, патыхаць, перадавацца па паветры (пра пахі). З возера тхнула ілам, прэллю водарас[цей], тхнула рыбаю, якой шмат-такі загінула. Броўка. Мы адчынілі пуньку. Тхнула трухой леташняга сена. «Маладосць». З далечыні тхнула асмалкамі. Чорны. / у перан. ужыв. Зноў, як і колісь, ад слоў [мужа] тхнула такой пагардай, што захацелася закрычаць. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)