карыста́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак., чым.
1. Выкарыстоўваць для сваёй патрэбы.
К. газам.
К. гарадской бібліятэкай.
2. Выкарыстоўваць што-н. у сваіх інтарэсах, атрымліваць выгаду, карысць з чаго-н.
К. выпадкам.
К. чужой дабратой.
3. Мець што-н. (аўтарытэт, павагу, права і інш.).
К. поспехам.
К. ўсімі правамі.
|| зак. пакарыста́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 і 2 знач.).
|| наз. карыста́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карыста́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
карыста́юся |
карыста́емся |
| 2-я ас. |
карыста́ешся |
карыста́ецеся |
| 3-я ас. |
карыста́ецца |
карыста́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
карыста́ўся |
карыста́ліся |
| ж. |
карыста́лася |
| н. |
карыста́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
карыста́йся |
карыста́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
карыста́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
карыста́цца несов., в разн. знач. по́льзоваться;
к. электры́чнасцю — по́льзоваться электри́чеством;
к. права́мі — по́льзоваться права́ми;
к. вы́падкам — по́льзоваться слу́чаем;
к. до́брай (дрэ́ннай) сла́вай — по́льзоваться хоро́шей (дурно́й) сла́вой;
к. жыццём — по́льзоваться жи́знью
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
карыста́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак., чым.
1. Выкарыстоўваць для сваіх патрэб. Каля дому быў яшчэ невялікі кавалак зямлі, якім, за адсутнасцю гаспадароў сядзібы, карыстаўся адзін з суседзяў. Самуйлёнак. Кнігамі асокінскай бібліятэкі Карніцкі карыстаўся даволі часта. Паслядовіч. // Прымяняць што‑н. як прыладу, сродак. Карыстацца новым абсталяваннем. Карыстацца прагрэсіўнымі метадамі. □ У гутарцы [Казімір] любіў карыстацца мясцовымі народнымі прымаўкамі. Пестрак.
2. Выкарыстоўваць што‑н. у сваіх інтарэсах, атрымліваць выгаду, карысць з чаго‑н. Карыстацца момантам. Карыстацца людской дабратой. □ Рыначнай мітуснёй часта карысталіся і падпольшчыкі. Новікаў.
3. Мець што‑н. (аўтарытэт, павагу, права і інш.). Карыстацца папулярнасцю. □ Насця Рагіна карысталася славай прыгажуні на ўвесь сельсавет. Шамякін. Нягледзячы на тое, што Макар быў прыгожы хлопец, ён поспехам не карыстаўся. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакарыста́цца гл. карыстацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карыстава́ць
‘карыстацца (карыставаць з каго-небудзь, чаго-небудзь)’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
карысту́ю |
карысту́ем |
| 2-я ас. |
карысту́еш |
карысту́еце |
| 3-я ас. |
карысту́е |
карысту́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
карыстава́ў |
карыстава́лі |
| ж. |
карыстава́ла |
| н. |
карыстава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
карысту́й |
карысту́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
карысту́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
по́льзоваться
1. карыста́цца;
2. мед., уст. лячы́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пава́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.
Пачцівыя адносіны, выкліканыя прызнаннем чыіх-н. высокіх якасцей, заслуг.
Выхоўваць павагу да старэйшых.
Карыстацца павагай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жу́льнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
Карыстацца жульніцкімі прыёмамі; махляваць, ашукваць.
Ж. у гульні.
|| зак. зжу́льнічаць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. жу́льнічанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цэнз, -у, м.
Умовы, якія дазваляюць асобе карыстацца тымі ці іншымі палітычнымі правамі.
Узроставы ц.
Выбарчы ц.
Адукацыйны ц.
|| прым. цэ́нзавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)