карыста́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак., чым.

1. Выкарыстоўваць для сваёй патрэбы.

К. газам.

К. гарадской бібліятэкай.

2. Выкарыстоўваць што-н. у сваіх інтарэсах, атрымліваць выгаду, карысць з чаго-н.

К. выпадкам.

К. чужой дабратой.

3. Мець што-н. (аўтарытэт, павагу, права і інш.).

К. поспехам.

К. ўсімі правамі.

|| зак. пакарыста́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 і 2 знач.).

|| наз. карыста́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карыста́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. карыста́юся карыста́емся
2-я ас. карыста́ешся карыста́ецеся
3-я ас. карыста́ецца карыста́юцца
Прошлы час
м. карыста́ўся карыста́ліся
ж. карыста́лася
н. карыста́лася
Загадны лад
2-я ас. карыста́йся карыста́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час карыста́ючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

карыста́цца несов., в разн. знач. по́льзоваться;

к. электры́чнасцю — по́льзоваться электри́чеством;

к. права́мі — по́льзоваться права́ми;

к. вы́падкам — по́льзоваться слу́чаем;

к. до́брай (дрэ́ннай) сла́вай — по́льзоваться хоро́шей (дурно́й) сла́вой;

к. жыццём — по́льзоваться жи́знью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

карыста́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак., чым.

1. Выкарыстоўваць для сваіх патрэб. Каля дому быў яшчэ невялікі кавалак зямлі, якім, за адсутнасцю гаспадароў сядзібы, карыстаўся адзін з суседзяў. Самуйлёнак. Кнігамі асокінскай бібліятэкі Карніцкі карыстаўся даволі часта. Паслядовіч. // Прымяняць што‑н. як прыладу, сродак. Карыстацца новым абсталяваннем. Карыстацца прагрэсіўнымі метадамі. □ У гутарцы [Казімір] любіў карыстацца мясцовымі народнымі прымаўкамі. Пестрак.

2. Выкарыстоўваць што‑н. у сваіх інтарэсах, атрымліваць выгаду, карысць з чаго‑н. Карыстацца момантам. Карыстацца людской дабратой. □ Рыначнай мітуснёй часта карысталіся і падпольшчыкі. Новікаў.

3. Мець што‑н. (аўтарытэт, павагу, права і інш.). Карыстацца папулярнасцю. □ Насця Рагіна карысталася славай прыгажуні на ўвесь сельсавет. Шамякін. Нягледзячы на тое, што Макар быў прыгожы хлопец, ён поспехам не карыстаўся. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карыста́цца benútzen vt, gebráuchen vt; Gebráuch máchen (чым-н. von D), geníeßen* vt (валодаць);

карыста́цца паслу́гамі Díenstleistungen in Ánspruch néhmen*;

карыста́цца вы́падкам éine Gelégenheit ergréifen*;

карыста́цца пра́вам das Recht geníeßen*;

карыста́цца аўтарытэ́там Autorität háben;

карыста́цца сімпа́тыяй Sympathíe geníeßen*;

карыста́цца до́брай сла́вай éinen gúten Ruf háben [besítzen*, geníeßen*];

карыста́цца по́пытам gefrágt sein;

карыста́цца по́спехам großen Erfólg háben, sehr erfólgreich sein; hándhaben неаддз. vt (умець абыходзіцца з чым-н.);

па-майстэ́рску карыста́цца чым-н. etw. mit Méisterschaft hándhaben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пакарыста́цца гл. карыстацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карыстава́ць

‘карыстацца (карыставаць з каго-небудзь, чаго-небудзь)’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. карысту́ю карысту́ем
2-я ас. карысту́еш карысту́еце
3-я ас. карысту́е карысту́юць
Прошлы час
м. карыстава́ў карыстава́лі
ж. карыстава́ла
н. карыстава́ла
Загадны лад
2-я ас. карысту́й карысту́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час карысту́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́льзоваться

1. карыста́цца;

2. мед., уст. лячы́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пава́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.

Пачцівыя адносіны, выкліканыя прызнаннем чыіх-н. высокіх якасцей, заслуг.

Выхоўваць павагу да старэйшых.

Карыстацца павагай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жу́льнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Карыстацца жульніцкімі прыёмамі; махляваць, ашукваць.

Ж. у гульні.

|| зак. зжу́льнічаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. жу́льнічанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)