ка́рскі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ка́рскі |
ка́рская |
ка́рскае |
ка́рскія |
| Р. |
ка́рскага |
ка́рскай ка́рскае |
ка́рскага |
ка́рскіх |
| Д. |
ка́рскаму |
ка́рскай |
ка́рскаму |
ка́рскім |
| В. |
ка́рскі (неадуш.) ка́рскага (адуш.) |
ка́рскую |
ка́рскае |
ка́рскія (неадуш.) ка́рскіх (адуш.) |
| Т. |
ка́рскім |
ка́рскай ка́рскаю |
ка́рскім |
ка́рскімі |
| М. |
ка́рскім |
ка́рскай |
ка́рскім |
ка́рскіх |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
філало́гія, ‑і, ж.
Сукупнасць навук, якія вывучаюць літаратуру і мову. Славянская філалогія. Класічная філалогія. Акадэмік Я.Ф. Карскі з’яўляецца заснавальнікам беларускай філалогіі.
[Ад грэч. philéō — люблю і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імя́, імя́ і імені, Д імю і імені, мн. імі і імёны, імяў, імён і імёнаў, н.
1. Асабістая назва чалавека, якая даецца яму пры нараджэнні.
Уласнае і.
Яго і. — Сяргей.
2. Поўная асабістая назва чалавека з імем па бацьку, а таксама яго прозвішчам.
Завуць Раман, а і. па бацьку Пракопавіч.
3. Спадчыннае афіцыйнае найменне, якое паказвае на прыналежнасць чалавека да пэўнай сям’і, напр., у беларусаў: Брыль, Гарэцкі, Дубоўка, Карскі, Мележ, Насовіч, Шырма, Янчук.
4. Асабістая вядомасць, рэпутацыя.
Вучоны з сусветным імем.
5. Назва прадмета, з’явы.
Расліна альяс вядома пад імем сталетнік.
6. У выразе: у імя́ каго-чаго — у памяць, у гонар каго-, чаго-н. (высок.).
У і. дружбы.
7. у знач. прыназ. з Р. Названы ў гонар каго-, чаго-н.
Тэатр і.
Янкі Купалы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ме́йсе ’хлеб’ (Карскі, 1). Балтызм. Параўн. ст.-пруск. meise ’пшаніца’, лат. maize ’хлеб’ (Карскі, Труды, 390; Лаўчутэ, Балтизмы, 70).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сто́лап (сто́лоп) ‘асталоп’ (латг., Карскі, 1, 257). Карскі (там жа) выводзіць з *stъlp‑ (гл. стоўп) з другім поўнагалоссем. Параўн. стало́п ‘слуп’ (латг., Сл. ПЗБ), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апо́шні. Выключна беларускае слова (Гіст. мовы, 2, 137). З опо́сльний, утворанага ад прыслоўя апо́сле (Нас.), апослі (Бяльк.) ’пасля’, адзначаемага ўжо ў 1478 г. (Карскі, 1, 135), опошле ’тс’ (1562 — Карскі, Труды, 206); параўн. апаследний (Карскі, 1, 261), рус. дыял. опоследний (СРНГ, 1, 265). Слова не супастаўляецца з укр. опішний ’лянівы, марудны’ (Краўчук, Бел. лекс., 85).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Млась ’млосць’ (паст., Сл. ПЗБ). Да млосць (гл.). Карэннае ‑а‑ замест ‑о‑, як у ст.-бел. чланъ, чланки пры польск. człon(ek) (Карскі, 1, 137). Аб мене ‑сʼць > -сь гл. Карскі, 1, 356.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раство́ ’свята нараджэння Хрыста, каляды’ (ПСл), ст.-бел. розтво (1387, “этимологическое написание вм. с из ‑cc‑”, Карскі, 1, 284). Карскі (там жа) выводзіць праз стадыю асіміляцыі *росство з рожьство ’тс’, гл. раздво, ражаство.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абжарга́ць ’абняць нагамі’ (КТС, Карскі — Ковенск). Гл. ажыргаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)