ка́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ка́рскі ка́рская ка́рскае ка́рскія
Р. ка́рскага ка́рскай
ка́рскае
ка́рскага ка́рскіх
Д. ка́рскаму ка́рскай ка́рскаму ка́рскім
В. ка́рскі (неадуш.)
ка́рскага (адуш.)
ка́рскую ка́рскае ка́рскія (неадуш.)
ка́рскіх (адуш.)
Т. ка́рскім ка́рскай
ка́рскаю
ка́рскім ка́рскімі
М. ка́рскім ка́рскай ка́рскім ка́рскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ка́рский ка́рскі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

філало́гія, ‑і, ж.

Сукупнасць навук, якія вывучаюць літаратуру і мову. Славянская філалогія. Класічная філалогія. Акадэмік Я.Ф. Карскі з’яўляецца заснавальнікам беларускай філалогіі.

[Ад грэч. philéō — люблю і logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

імя́, імя́ і імені, Д імю і імені, мн. імі і імёны, імяў, імён і імёнаў, н.

1. Асабістая назва чалавека, якая даецца яму пры нараджэнні.

Уласнае і.

Яго і. — Сяргей.

2. Поўная асабістая назва чалавека з імем па бацьку, а таксама яго прозвішчам.

Завуць Раман, а і. па бацьку Пракопавіч.

3. Спадчыннае афіцыйнае найменне, якое паказвае на прыналежнасць чалавека да пэўнай сям’і, напр., у беларусаў: Брыль, Гарэцкі, Дубоўка, Карскі, Мележ, Насовіч, Шырма, Янчук.

4. Асабістая вядомасць, рэпутацыя.

Вучоны з сусветным імем.

5. Назва прадмета, з’явы.

Расліна альяс вядома пад імем сталетнік.

6. У выразе: у імя́ каго-чаго — у памяць, у гонар каго-, чаго-н. (высок.).

У і. дружбы.

7. у знач. прыназ. з Р. Названы ў гонар каго-, чаго-н.

Тэатр і.

Янкі Купалы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ме́йсе ’хлеб’ (Карскі, 1). Балтызм. Параўн. ст.-пруск. meise ’пшаніца’, лат. maize ’хлеб’ (Карскі, Труды, 390; Лаўчутэ, Балтизмы, 70).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сто́лап (сто́лоп) ‘асталоп’ (латг., Карскі, 1, 257). Карскі (там жа) выводзіць з *stъlp‑ (гл. стоўп) з другім поўнагалоссем. Параўн. стало́п ‘слуп’ (латг., Сл. ПЗБ), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Апо́шні. Выключна беларускае слова (Гіст. мовы, 2, 137). З опо́сльний, утворанага ад прыслоўя апо́сле (Нас.), апослі (Бяльк.) ’пасля’, адзначаемага ўжо ў 1478 г. (Карскі, 1, 135), опошле ’тс’ (1562 — Карскі, Труды, 206); параўн. апаследний (Карскі, 1, 261), рус. дыял. опоследний (СРНГ, 1, 265). Слова не супастаўляецца з укр. опішний ’лянівы, марудны’ (Краўчук, Бел. лекс., 85).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Млась ’млосць’ (паст., Сл. ПЗБ). Да млосць (гл.). Карэннае ‑а‑ замест ‑о‑, як у ст.-бел. чланъ, чланки пры польск. człon(ek) (Карскі, 1, 137). Аб мене ‑сʼць > -сь гл. Карскі, 1, 356.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раство́ ’свята нараджэння Хрыста, каляды’ (ПСл), ст.-бел. розтво (1387, “этимологическое написание вм. с из ‑cc‑”, Карскі, 1, 284). Карскі (там жа) выводзіць праз стадыю асіміляцыі *росство з рожьство ’тс’, гл. раздво, ражаство.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абжарга́ць ’абняць нагамі’ (КТС, Карскі — Ковенск). Гл. ажыргаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)