ка́нтар

‘від аброці’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ка́нтар ка́нтары
Р. ка́нтара ка́нтараў
Д. ка́нтару ка́нтарам
В. ка́нтар ка́нтары
Т. ка́нтарам ка́нтарамі
М. ка́нтары ка́нтарах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ка́нтар², -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Род бязмена.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́нтар

‘пеўчы’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ка́нтар ка́нтары
Р. ка́нтара ка́нтараў
Д. ка́нтару ка́нтарам
В. ка́нтара ка́нтараў
Т. ка́нтарам ка́нтарамі
М. ка́нтару ка́нтарах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ка́нтар¹, -а, мн. -ы, -аў, м.

Вуздэчка без цугляў для прывязвання каня.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́нтар³, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Пеўчы хору ў каталіцкай царкве.

2. Галоўны пеўчы ў сінагозе.

3. Настаўнік і дырыжор хору, а таксама арганіст у пратэстанцкай царкве.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́нтар I м., обл. (род весов) безме́н

ка́нтар II м. (уздечка) недоу́здок

ка́нтар III м., рел. ка́нтор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́нтар ​1, ‑а, м.

Вуздэчка без цугляў для прывязвання каня. Батура падышоў да шула, адвязаў кантар, уз’ехаў на двор, занёс муку і сала ў кладоўку і павярнуў каня па выезд. Гурскі.

ка́нтар ​2, ‑а, м.

Разм. Род бязмена.

ка́нтар ​3, ‑а, м.

1. Пеўчы хору ў каталіцкай царкве. // Галоўны пеўчы ў сінагозе.

2. Настаўнік і дырыжор хору, а таксама арганіст у пратэстанцкай царкве.

[Лац. cantor — спявак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ка́нтар 1 ’вуздэчка без цугляў для прывязвання каня’ (ТСБМ), ’моцны повад пры моцнай аброці (КЭС, лаг.). Ст.-бел. кантаръ ’аброць’. Запазычана са ст.-польск. kantar ’тс’, якое з венг. kantár, kentar < джагатайск. kantar ’кароткія лейцы’, тур. kantarma ’вуздэчка’ (Булыка, Запаз., 137; Слаўскі, 2, 46).

Ка́нтар 2 ’спружынавы бязмен на шэсць пудоў’ (Сцяшк.) ’род бязмена’ (ТСБМ, Бяльк., Яруш., Растарг.; віц. КЭС; Сцяц. Нар.); ’чыгунная гіра’ (Мядзв.) ’бязмен з двума рычагамі’ (Мат. Гом.), ’вага’ (Яруш.). Укр. кантар, рус. контарь ’вага ў 2,5 пуда’, ст.-рус. контарь (з XVI ст.), польск. kantar ’вага ў 50 кг’. З тур. kantar ’вага, бязмен’, якое праз араб. узыходзіць да ст.-грэч. κβντηνάριον < лац. centēnārius ’цэнтнер’ (Фасмер, 2, 213; Слаўскі, 2, 46–47).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́нтарскі ка́нторский; см. ка́нтар III

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́нтор церк. ка́нтар, -ра м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)