зубі́ла

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зубі́ла зубі́лы
Р. зубі́ла зубі́л
Д. зубі́лу зубі́лам
В. зубі́ла зубі́лы
Т. зубі́лам зубі́ламі
М. зубі́ле зубі́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зубі́ла, -а, мн. -ы, -біл і -аў, н.

Ручны інструмент, род долата для апрацоўкі металу і каменю.

|| прым. зубі́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зубі́ла ср. зуби́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зубі́ла, ‑а, ж.

Ручны інструмент, род долата для апрацоўкі металу і каменю. Адзін рабочы прыстаўляў да прэнта зубіла, другі біў зверху молатам. Чорны. Часта люлькаю пыхкаў, злаваўся і грукаў Малатком па зубілу — разносіўся звон. Высякалі яго працавітыя рукі На каменні слупкі невядомых імён. Ляпёшкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зубі́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зублю́ зу́бім
2-я ас. зу́біш зу́біце
3-я ас. зу́біць зу́бяць
Прошлы час
м. зубі́ў зубі́лі
ж. зубі́ла
н. зубі́ла
Загадны лад
2-я ас. зубі́ зубі́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час зу́бячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зуби́ло техн. зубі́ла, -ла ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зубі́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да зубіла. Зубільнае лязо. Зубільнае долата.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затачы́ць сов. (на станке, точиле и т.п.) заточи́ть;

з. зубі́ла — заточи́ть зуби́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мазлы́к ’анучка, якой выраўніваюць паверхню посуду’ (Сцяшк.). Спецыяльны тэрмін накшталт чэш. mazlik ’зубіла’ (шавец.), ’дошчачка для намазвання’; параўн. чэш. mazlavá hlina ’вязкая гліна’. Да ма́заць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́нтмэйсар ’спецыяльная шавецкая прылада для апрацоўкі рантаў па краях абутку’ (Скарбы) — з ням. Rand ’край, шлячок, аблямоўка’ і Meißel ці Messer ’разец, зубіла, нож’, магчыма, праз ідыш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)