зубо́к, -бка́, м.

1. гл. зуб.

2. мн. -і́, -о́ў. Долька ў галоўцы часнаку.

З. часнаку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зубо́к

‘орган’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зубо́к зу́бкі
Р. зубка́ зу́бак
Д. зубку́ зу́бкам
В. зубо́к зу́бкі
Т. зубко́м зу́бкамі
М. зубку́ зу́бках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зубо́к

‘долька часнаку’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зубо́к зубкі́
Р. зубка́ зубко́ў
Д. зубку́ зубка́м
В. зубо́к зубкі́
Т. зубко́м зубка́мі
М. зубку́ зубка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зубо́к

1. уменьш.-ласк. зубо́к, -бка́ м.;

зу́бки мн. зу́бкі, -бак;

2. техн. зубо́к, -бка́ м.;

зубки́ мн. зубкі́, -ко́ў;

◊

подари́ть (приноси́ть, принести́) на зубо́к падары́ць (прыно́сіць, прыне́сці) на зубо́к;

знать (вы́учить) на зубо́к знаць, ве́даць (вы́вучыць) на зубо́к;

попа́сть на зубо́к (кому) тра́піць на зубо́к (каму).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зубо́к, -бка́

1. уменьш. зубо́к;

2. (острый выступ) зубе́ц;

3. (чеснока) зубо́к;

◊ падары́ць на з. — подари́ть на зубо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зубо́к, ‑бка, м.

1. мн. зубкі, ‑бак. Памянш. да зуб (у 1 знач.).

2. мн. зубкі, ‑оў. Долька ў галоўцы часнаку. Зубок часнаку.

•••

На зубок — дакладна, дасканала (вывучыць, ведаць і пад.). Савецкую і партыйную работу ў мірных умовах Галай ведаў на зубок. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зуб, -а, мн. зу́бы і зубы́, -о́ў, м.

1. мн. зу́бы і (з ліч. 2, 3, 4) зубы́, зубо́ў. Касцявое ўтварэнне, орган у роце для адкусвання і разжоўвання ежы.

Кутнія зубы.

Малочныя зубы (у дзяцей). Узброены да зубоў (перан.: вельмі добра ўзброены). З. на з. не пападае (пра дрыжыкі ад моцнага холаду, страху). З. за з. (перан.: адплачваючы за зло той жа меркай; разм.). Зубы на паліцу палажыць (перан.: абмежаваць сябе ў самым неабходным з-за адсутнасці сродкаў; разм.). Зуб або зубы вастрыць на каго-н. (перан.: злавацца, імкнуцца нашкодзіць; разм.). Праз зубы гаварыць (ледзь раскрываючы рот, неахвотна). Не па зубах (перан.: не пад сілу, не па здольнасцях).

2. мн. зубы́, -о́ў. Зубцы (гл. зубец у 1 знач.).

◊

Ні ў зуб нагой (разм.) — зусім нічога (не ведаць, не разумець і пад.).

Мець зуб на каго (разм.) — адчуваць тайную злобу, нездаволенасць у адносінах да каго-н.

|| памянш. зубо́к, -бка́, мн. зу́бкі, -аў і (з ліч. 2, 3, 4) зубкі́, -о́ў, м. (да 1 знач.).

◊

На зубок трапіць каму (разм.) — стаць прадметам насмешак, плётак, крытыкі.

На зубок (вывучыць, выведаць; разм.) — дакладна, дасканала.

|| прым. зубны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.) і зубавы́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; спец.).

Зубны боль.

Зубны ўрач.

Зубны парашок (для чысткі зубоў). Зубны зычны (які вымаўляецца пры ўдзеле зубоў; спец.). Зубавая барана.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

до́свіцце, ‑я, н.

Тое, што і досвітак. На досвіцці неба праяснілася. Нібы зубок часнаку, над піхтамі вісеў месячык. Лукша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падары́ць сов. подари́ть, принести́ в дар; поднести́, преподнести́;

п. на ўспамі́н — подари́ть на па́мять;

◊ як рубе́ль дасць (падо́рыць) — рублём пода́рит;

п. на зубо́к — подари́ть на зубо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раўня́, ‑і, ж.

Разм. (часцей з адмоўем). Чалавек, роўны другому па якіх‑н. прыкметах (па ўзросту, па сацыяльнаму становішчу, па ведах і пад.). Хоць Зубок быў і старэйшы за нас, а трымаўся, як наша раўня. І мы любілі Косцю за гэта. Вітка. [Кацярына:] Да мяне сватаюцца людзі — не табе раўня. Крапіва. — Мяне лёд не вытрымае, — апраўдваўся Міхась. — Я цяжкі. Не раўня табе. Хомчанка. / у знач. зб. Аднагодкі. У гарачыні вялікага клопату мінала жыццё ў мяне і ў мае раўці, у нас не было часу заўважаць, што яно мінае. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)