змяні́ць, змяню́, зме́ніш, зме́ніць; зме́нены; зак.
1. каго-што. Зрабіць інакшым.
З. канструкцыю машыны.
2. каго-што. Замяніць другім.
З. кіраўніка аддзела.
З. работу.
3. каго (што). Пачаць дзейнічаць замест другога, заняўшы чыё-н. месца.
З. дазорных.
4. каго-што. З’явіцца ўслед за кім-, чым-н., замяняючы сабой каго-, што-н.
Лета змяніла вясну.
5. што. Пачаць карыстацца чым-н. замест чаго-н. іншага, перамяніць.
З. бялізну.
|| незак. змяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і зме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. змяне́нне, -я, н. (да 1 знач.) і зме́на, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змяні́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
змяню́ |
зме́нім |
| 2-я ас. |
зме́ніш |
зме́ніце |
| 3-я ас. |
зме́ніць |
зме́няць |
| Прошлы час |
| м. |
змяні́ў |
змяні́лі |
| ж. |
змяні́ла |
| н. |
змяні́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
змяні́ |
змяні́це |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
змяні́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
змяні́ць сов.
1. (сделать иным) измени́ть; преобрази́ть;
з. зне́шні вы́гляд — измени́ть вне́шний вид;
2. (заступить чьё-л. место) смени́ть;
з. вартаво́га — смени́ть часово́го;
вясну́ ~ні́ла ле́та — весну́ смени́ло ле́то;
3. смени́ть, перемени́ть;
з. рабо́ту — смени́ть (перемени́ть) рабо́ту;
з. не́калькі до́шак у падло́зе — смени́ть (перемени́ть) не́сколько до́сок в полу́;
◊ з. гнеў на мі́ласць — смени́ть гнев на ми́лость;
з. тон — смени́ть тон;
з. пласці́нку — смени́ть пласти́нку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змяні́ць, змяню, зменіш, зменіць; зак., каго-што.
1. Зрабіць інакшым; перамяніць. Змяніць голас. Змяніць выраз твару. □ Сам таго не падазраючы, Данік сказаў такія словы, якія ў момант змянілі кірунак імклівых Сашыных думак. Шамякін.
2. Вызваліць ад якіх‑н. абавязкаў, што выконваюцца пазменна; пачаць дзейнічаць узамен другога, заступіўшы яго месца. Змяніць дазорных. □ Чырвонаармеец пайшоў на дарогу змяніць варту. Чорны.
3. Адхіліць, зняць з якой‑н. пасады, замясціўшы кім‑н. другім. Змянілі на сяле старасту. Мурашка.
4. З’явіцца на месцы каго‑, чаго‑н., што перастала існаваць, дзейнічаць. Ужо вясну змяніла лета. Крапіва.
5. Перастаць карыстацца чым‑н., узяць узамен другое; перамяніць, замяніць. Змяніць бялізну. □ Пакуль прыбрала [Лена] у клубе, у бібліятэцы, пакуль змяніла фіранкі, паліла вазоны — .. звечарэла. Ваданосаў.
•••
Змяніць гнеў на міласць — дараваўшы каму‑н. што‑н., перастаць гневацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смени́ть сов., в разн. знач. змяні́ць;
смени́ть ши́ны змяні́ць шы́ны;
смени́ть часово́го змяні́ць вартаво́га;
◊
смени́ть гнев на ми́лость змяні́ць гнеў на мі́ласць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераржаве́лы, -ая, -ае.
Пераедзены ржой.
Змяніць п. дрот.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перемени́ть сов. перамяні́ць, змяні́ць, замяні́ць;
перемени́ть разгово́р перамяні́ць (змяні́ць) размо́ву;
перемени́ть причёску перамяні́ць (змяні́ць) прычо́ску;
перемени́ть лошаде́й перамяні́ць (замяні́ць) ко́ней;
перемени́ть бельё змяні́ць бялі́зну;
перемени́ть мне́ние перамяні́ць ду́мку (по́гляд);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падда́нства, -а, н.
Прыналежнасць чалавека да якой-н. манархічнай дзяржавы.
Змяніць п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)