здаро́ўе

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. здаро́ўе
Р. здаро́ўя
Д. здаро́ўю
В. здаро́ўе
Т. здаро́ўем
М. здаро́ўі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

здаро́ўе, -я, н.

1. Правільная, нармальная дзейнасць арганізма.

Берагчы з.

Адбіцца на здароўі.

Стан здароўя.

2. Той або іншы стан арганізма.

Моцнае, слабае з.

Як з.? За ваша з. (зварот да таго, за каго паднімаюць тост). На з. (выраз добрага пажадання ў знач. калі ласка).

|| памянш.ласк. здаро́ўечка, -а, н.

Добрага Вам здароўечка (пажаданне пры развітанні або прывітанне пры сустрэчы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

здаро́ўе ср. здоро́вье;

◊ за ва́ша (за тваё) з. — за ва́ше (за твоё) здоро́вье;

на з. — на здоро́вье, во здра́вие;

до́брага ~ро́ўя — здра́вствуйте, здра́вия жела́ю (жела́ем)!;

пача́ць за з., а ко́нчыць за спачы́н — нача́ть за здра́вие, а ко́нчить за упоко́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

здаро́ўе, ‑я, н.

Стан арганізма, пры якім нармальна дзейнічаюць усе яго органы. Берагчы здароўе. Адбіцца на здароўі. Па стану здароўя. Курыць — здароўю шкодзіць. □ Гарцаваць на кані не дазвалялі [дзеду Астапу] ўжо гады і здароўе. Лынькоў. // Пра самаадчуванне, стан каго‑н. Смалістыя бары, верасовыя паляны і лясныя кветкі папаўняць новы горад водарам жыцця і сілы, прынясуць здароўе і радасць жыхарам беларускага нафтагорада. Грахоўскі.

•••

Добрага здароўя — а) пажаданне пры развітанні; б) прывітанне пры сустрэчы. — Добрага здароўя, добрай раніцы, — першымі адказалі Ахрэму жанкі. Кавалёў.

За ваша здароўе — пажаданне таму, за каго паднімаюць тост.

На (добрае) здароўе — адказ-пажаданне гаспадара таму, хто дзякуе за частаванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шванкава́ць

‘бракаваць, быць дрэнным (здароўе, надвор'е шванкуе)’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. шванку́е шванку́юць
Прошлы час
м. шванкава́ў шванкава́лі
ж. шванкава́ла
н. шванкава́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час шванку́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

неважне́цкі, -ая, -ае (разм.).

Не зусім добры.

Неважнецкае здароўе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

здоро́вье здаро́ўе, -ро́ўя ср.;

◊

за ва́ше (за твоё) здоро́вье, ва́ше (твоё) здоро́вье за ва́ша (за тваё) здаро́ўе;

на (до́брое) здоро́вье на здаро́ўе;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

здра́віца, -ы, мн. -ы, -віц, ж. (высок.).

Тост за здароўе.

З. ў гонар пераможцаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нахвалява́цца, -лю́юся, -лю́ешся, -лю́ецца; -лю́йся; зак.

Моцна або доўга пахвалявацца.

Нахвалявалася за здароўе бацькі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абняду́жаць, -аю, -аеш, -ае; зак.

Страціць сілы, здароўе, аслабець.

Абнядужаў дзед.

|| незак. абняду́жваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)