зважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., на каго-што і з дадан. (звычайна з адмоўем).
Звяртаць увагу на каго-, што-н., надаваць значэнне каму-, чаму-н.
Ён ні на што не зважае.
○
Зважай! — каманда, якая азначае: стаяць навыцяжку, нерухома.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зважа́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зважа́ю |
зважа́ем |
| 2-я ас. |
зважа́еш |
зважа́еце |
| 3-я ас. |
зважа́е |
зважа́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зважа́ў |
зважа́лі |
| ж. |
зважа́ла |
| н. |
зважа́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зважа́й |
зважа́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
зважа́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зважа́ць несов. обраща́ть внима́ние;
◊ шчаслі́выя на час не зважа́юць — погов. счастли́вые часо́в не наблюда́ют
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зважа́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., на каго-што і з дадан. дап. (звычайна з адмоўем).
Звяртаць увагу на каго‑, што‑н., надаваць значэнне каму‑, чаму‑н. Бяжыць Яська, не зважае, як сыплюцца кулі наўкол. Лынькоў. Даходзілі да Кастуся чуткі пра тое, што вучыцца там [у семінарыі] нялёгка, выкладчыкі муштруюць вучняў, але ён на гэта зважаў мала. С. Александровіч.
зважа́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да зважыць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зва́жыць², -жу, -жыш, -жыць; зак., каму (разм.).
Зрабіць уступку, уважыць.
Умей з. малодшаму.
|| незак. зважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зва́жыць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зва́жу |
зва́жым |
| 2-я ас. |
зва́жыш |
зва́жыце |
| 3-я ас. |
зва́жыць |
зва́жаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зва́жыў |
зва́жылі |
| ж. |
зва́жыла |
| н. |
зва́жыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зва́ж |
зва́жце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
зва́жыўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Звага́ ’спрыт, спраўнасць’ (Нас.) Рус. смал. зва́га ’павага’, укр. зва́га ’рашучасць, смеласць’. Як і адвага (гл.), павага, увага да кораня вага (гл.) з прэфіксам з‑, хутчэй назоўнік на базе прэфіксальнага дзеяслова зважаць ’звяртаць увагу’ з чаргаваннем зычнага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агульнажы́цце, ‑я, н.
Грамадскае жыццё, нормы, уклад грамадскага жыцця. Трэба забяспечыць больш дзейсную прапаганду норм сацыялістычнага агульнажыцця. «Звязда». [Веньямін] даўно прызвычаіўся да агульнажыцця і можа не зважаць на шум, які трывае ў інтэрнаце ледзь не круглыя суткі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
внима́ние ср., в разн. знач. ува́га, -гі ж.;
◊
по́льзоваться внима́нием карыста́цца ува́гай;
оказа́ть внима́ние аказа́ць ува́гу;
быть в це́нтре внима́ния быць у цэ́нтры ўва́гі;
обраща́ть внима́ние звярта́ць ува́гу;
принима́ть во внима́ние браць пад ува́гу (на ўва́гу), зважа́ць на;
оста́вить без внима́ния пакі́нуць без ува́гі;
уделя́ть внима́ние аддава́ць (удзяля́ць) ува́гу;
привле́чь внима́ние прыцягну́ць ува́гу;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дро́бязь, ‑і, ж.
1. зб. Невялікія прадметы; дробныя рэчы. Сталыя гандляркі на ўсе галасы расхвальвалі свой тавар: рознае жалезнае ламачча, іголкі, ніткі, усякую іншую дробязь. Лынькоў. А маці скрыню пакавала І дробязь розную збірала. Колас. // Дробныя жывыя істоты. У чарацяным гушчары шчабеча ды шастае нейкая птушыная дробязь. Брыль.
2. зб. Дробныя манеты. [Хлопчык] дастаў жменю дробязі і адлічыў некалькі манет. Курто. Мужчына.. дакурыў, памацаў у кішэнях і, напэўна не знайшоўшы дробязі, дастаў з бумажніка новенькі рубель. Корбан.
3. Падрабязнасць, дэталь. Страшэнны рогат стаяў у гэтым, такім знаёмым да самых дробязей, кабінеце. Лынькоў. Паэта цікавілі і хвалявалі ўсе дробязі вясковага жыцця. Кухараў. // Што‑н. нязначнае, малаважнае, не вартае ўвагі. Вой з дэсантам быў у параўнанні з гэтым боем дробяззю. Мележ. — Дамашнія спрэчкі і ўсё іншае .. не мае ніякай вартасці; усё гэта дробязь. Чорны. У цёткі Аўгінні было цяпер шмат работы, і ёй не было калі зважаць на такую дробязь, як парадак у хаце. М. Стральцоў.
•••
Разменьвацца на дробязі гл. разменьвацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)