жмя́каць
‘чмякаць; есці з чмяканнем (што-небудзь і без прамога дапаўнення); сціскваць, удараць, кідаць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
жмя́каю |
жмя́каем |
| 2-я ас. |
жмя́каеш |
жмя́каеце |
| 3-я ас. |
жмя́кае |
жмя́каюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
жмя́каў |
жмя́калі |
| ж. |
жмя́кала |
| н. |
жмя́кала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
жмя́кай |
жмя́кайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
жмя́каючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Жмя́каць ’чмякаць’ (Нас.). Рус. дыял. жмякать ’есці з чмяканнем; сціскваць; удараць, кідаць’, укр. жма́кати ’жаваць’, балг. дыял. жми́чка ’выдаваць гук мокрага прадмета, калі на яго націскваюць’. Паколькі рус. значэнні звязваюць з коранем *žьm‑ (жаць 2), наўрад ці чыста гукапераймальнае, як указвае наконт балг. слова БЕР, 1, 552. Відаць, тут, з аднаго боку, сувязь з гэтым коранем, а з другога — з гукапераймальнымі тыпу чмякаць, шмякаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жмуля́каць ’чмякаць’ (Касп.). Параўн. чэш. žmoliti, žmouliti, славац. žmoliť, славен. žmuljiti ’дэфарміраваць сціскваючы’, а таксама чмякаць, жмякаць і да т. п. Корань *žьm‑ (гл. жаць 2) з суфіксамі ‑лʼ‑ і ‑ака‑ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)