жані́ць, жаню́, жэ́ніш, жэ́ніць; жані́; незак., каго, з кім і без дап.

Шлюбам злучаць у пару для сямейнага жыцця (пра мужчыну).

Ж. сына.

Без мяне мяне жанілі (прыказка).

|| зак. ажані́ць, ажаню́, ажэ́ніш, ажэ́ніць (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жані́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. жаню́ жэ́нім
2-я ас. жэ́ніш жэ́ніце
3-я ас. жэ́ніць жэ́няць
Прошлы час
м. жані́ў жані́лі
ж. жані́ла
н. жані́ла
Загадны лад
2-я ас. жані́ жані́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час жэ́нячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жані́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. жаню́ жэ́нім
2-я ас. жэ́ніш жэ́ніце
3-я ас. жэ́ніць жэ́няць
Прошлы час
м. жані́ў жані́лі
ж. жані́ла
н. жані́ла
Загадны лад
2-я ас. жані́ жані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час жані́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жані́ць (з кім) несов. жени́ться (на ком);

◊ без мяне́ мяне́ жані́лі — без меня́ меня́ жени́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жані́ць, жаню, жэніш, жэніць; заг. жані; незак., каго, з кім і без дап.

Шлюбам злучаць у пару для сямейнага жыцця, рабіць жанатым (пра мужчыну). — Ці не думаеш, бабка, ты жаніць мяне? — Самі, панічок, жаніцеся... Колас. Сусед Ануфрэй жэніць свайго старэйшага сына. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Жані́ць. Рус. жени́ть, укр. жени́ти, польск. żenić, чэш. ženiti, славац. ženiť, в.-луж. ženić, н.-луж. žéniś, славен. žéniti, серб.-харв. жѐнити, балг. жѐня, макед. жени. Ст.-слав. женити, ст.-рус. женити. Прасл. адыменны дзеяслоў з суфіксам *‑i‑ti ад асновы *ženь (Мейе, Общеслав., 192); параўн. н.-луж. žeń ’жаніцьба’. Магчыма і суаднясенне з *žena ’жанчына, жонка’ (Шанскі, 1, Ж, 284). Гл. жо́нка, жанчы́на.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ажані́ць гл. жаніць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жени́ть

1. сов. ажані́ць (з кім);

2. несов. жані́ць (з кім);

◊

без меня́ меня́ жени́ли без мяне́ мяне́ ажані́лі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Жані́х. Рус., укр. жених, польск. дыял. żenich, чэш. ženich, славац. ženích, славен. ženih, серб.-харв. жѐнӣх, же̏них, балг. женѝх. Ст.-слав. женихъ, ст.-рус. женихъ. Прасл. аддзеяслоўны назоўнік з суфіксам *‑x‑ъ і асновай *ženi‑ti (гл. жані́ць). Слаўскі, SP, 1, 73; Шанскі, 1, Ж, 285; Трубачоў, История терм., 95.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыгавары́ць сов.

1. (вынести приговор) приговори́ть;

п. да зняво́лення — приговори́ть к заключе́нию;

2. прост. реши́ть;

~ры́лі жані́ць цябе́ — реши́ли жени́ть тебя́;

3. (внушить любовь к себе) приворожи́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)