дэфе́кт
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
дэфе́кт |
дэфе́кты |
| Р. |
дэфе́кту |
дэфе́ктаў |
| Д. |
дэфе́кту |
дэфе́ктам |
| В. |
дэфе́кт |
дэфе́кты |
| Т. |
дэфе́ктам |
дэфе́ктамі |
| М. |
дэфе́кце |
дэфе́ктах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дэфе́кт, -у, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
Недахоп, загана.
Праект з вялікім дэфектам.
|| прым. дэфе́ктны, -ая, -ае.
Д. экзэмпляр кнігі.
|| наз. дэфе́ктнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дэфе́кт, ‑у, М ‑кце, м.
Загана, недахоп. Надзя з Асяй, думаючы памяняцца на гэты вечар плаццямі, прымервалі іх, падганялі пад рост, ліквідавалі на хаду ледзь улоўныя дэфект. Васілевіч. Не знайшоўшы ў трактары ніякіх дэфектаў, Піліпёнак загадваў трактарысту адганяць яго ўбок, да дарогі, што вяла ў «Новы шлях». Шахавец.
[Лац. defectus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дэфе́кт ’дэфект’ (БРС). У гэтым значэнні вядома ў ст.-бел. мове з XVI ст. (гл. Булыка, Запазыч.). Аднак няясна, ці сучаснае бел. слова працягвае ст.-бел. традыцыю (якая, паводле Булыкі, там жа, асноўваецца на запазычанні з польск. defekt (< лац.), ці гэта (як і рус. дефе́кт) запазычанне з ням. Defekt (< лац.). Параўн. Фасмер, 1, 509; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 94.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
валасаві́на, ‑ы, ж.
Спец. Дэфект металічных вырабаў, галоўным чынам стальных, у выглядзе тонкіх, выразна акрэсленых трэшчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шышкава́тасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць шышкаватага.
2. Спец. Наяўнасць патаўшчэнняў па паверхні пражы, тканіны як дэфект.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каз ’скажэнне’ (Гарэц.), магчыма, сюды ж kazý (Федар. Рук.). Укр. каз ’шал, шаленства’, толькі ў прымаўцы «Нехай на тебе каз найде!», рус. наўг., кем., арх. казь ’дрэнь, бруд; падла’. Рус. слова адрозніваецца фармальна і семантычна і, магчыма, наогул сюды не адносіцца, польск. дыял. kaz ’загана’, ’бяльмо’, чэш. kaz ’агрэх, дэфект (напрыклад, у тканіне)’, славац. kaz ’недахоп, дэфект’, славен. kàz ’загана, немач’, ’дэфект у тканіне’, серб.-харв. каз ’вырадак’ (слова адзначана ў XVIII ст.). Меркаваць аб статусе як бел., так і іншых слоў цяжка; Трубачоў (Эт. сл., 9, 174–175) лічыць, што прыведзеныя формы дазваляюць рэканструяваць прасл. kazъ — адваротнае вытворнае ад kaziti, гл. казіць. Што датычыцца статуса бел. каз, параўн. яшчэ ўсх.-бел. кажены ’пракажоны’ і сказа ’дэфект і да т. п.’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мэркамэ́нты ’клопаты, турботы’ (Бяльк.). Відаць, скажонае польск. mankament ’брак, недахоп, памылка, загана, хіба’, якое з італ. mencamento ’недахоп, дэфект, парушэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)