дзяру́жка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
дзяру́жка |
дзяру́жкі |
| Р. |
дзяру́жкі |
дзяру́жак |
| Д. |
дзяру́жцы |
дзяру́жкам |
| В. |
дзяру́жку |
дзяру́жкі |
| Т. |
дзяру́жкай
дзяру́жкаю |
дзяру́жкамі |
| М. |
дзяру́жцы |
дзяру́жках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дзяру́жка ж., разг. дерю́жка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзяру́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Памянш. да дзяруга; тое, што і дзяруга (у 2 знач.). Ліда ляжала на пасцелі, уткнуўшыся тварам у падушку і прыкрыўшыся да пояса лёгкаю дзяружкаю. Колас. Вулічнае акно было ўжо завешана дзяружкай. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяру́га, -і, ДМ -ру́зе, мн. -і, -ру́г, ж. (разм.).
Грубая тоўстая тканіна; вопратка з такой тканіны.
|| памянш. дзяру́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
|| прым. дзяру́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дерю́жка дзяру́жка, -кі ж., радні́на, -ны ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
радзю́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Абл. Дзяружка. Пасярод .. падворка на старых саматканых радзюжках сушылася на сонцы жыта. Арочка. Завуць радзюжкамі дзяружкі У нас здавён. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Радзю́га ’посцілка з грубай тоўстай тканіны’ (Ян., Сл. Брэс.), ’дзяружка’ (Сцяшк.; навагр., Сл. ПЗБ), ’грубая тканіна (Чач.), радзю́жка, радзю́шка ’дзяружка’ (ТСБМ, Нар. лекс., Сцяшк.; смарг., маст., свісл., ваўк., гарад., Сл. ПЗБ; беласт., ЖНС), ’посцілка з грубых нітак’ (Юрч. СНЛ), ’саматканая посцілка’ (Выг., Мат. Гом.), радзю́жына ’грубая, рэдкая тканіна’ (Федар.), ’гунька’ (гарад., Сл. ПЗБ). Няма дакладвай этымалогіі. Можна меркаваць, што ўварылася ад радно́ (гл.) пад уплывам слова дзяру́га (гл.) або ад рэ́дкі (гл.). Паводле Карскага (2–3, 33), — перастаноўкай складоў з дзяруга (< драць, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пляску́н 1 ’дзяружка з ільняных нітак’ (Сцяшк. Сл.). Да плоскаю (гл.).
◎ Пляску́н 2 ’гарэза’ (Нар. Гом.). У выніку кантамінацыі плясун (ці пляска) і ’скакун.
◎ Пляску́н 3 ’пухір у рыбы’ (воран., ЛА, 1). Да пляск, пляскаць ’лопацца, трэскацца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)