гусяня́
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, ніякі род, рознаскланяльны
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гусяня́ |
гусяня́ты |
| Р. |
гусяня́ці |
гусяня́т |
| Д. |
гусяня́ці |
гусяня́там |
| В. |
гусяня́ |
гусяня́т |
| Т. |
гусянё́м |
гусяня́тамі |
| М. |
гусяня́ці |
гусяня́тах |
Іншыя варыянты:
гусянё́.
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гусяня́ і гусянё, -ня́ці, мн. -ня́ты, -ня́т, н.
Птушаня гусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гусянё ср., см. гусяня́
гусяня́ и гусянё, -ня́ці ср. гусёнок м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гусяня́ і гусянё, ‑няці; мн. ‑няты, ‑нят; н.
Птушаня гусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусянё́
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, ніякі род, рознаскланяльны
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гусянё́ |
гусяня́ты |
| Р. |
гусяня́ці |
гусяня́т |
| Д. |
гусяня́ці |
гусяня́там |
| В. |
гусянё́ |
гусяня́т |
| Т. |
гусянё́м |
гусяня́тамі |
| М. |
гусяня́ці |
гусяня́тах |
Іншыя варыянты:
гусяня́.
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заклява́ць, -люю́, -люе́ш, -люе́; -люём, -люяце́, -люю́ць; -лю́й; -лява́ны; зак., каго (што).
1. Клюючы, забіць або замучыць, задзяўбці.
Варона заклявала гусяня.
2. перан. Замучыць нападкамі, прыдзіркамі (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гусёнок м., уменьш. гусяня́ и гусянё, -ня́ці ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праклы́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Прайсці клыпаючы, кульгаючы. [Шафёр:] — Я разлічыў, што яны павінны праклыпаць, пакуль я даеду, але адно.. гусяня, мабыць з перабітымі нагамі, перавальваецца з боку на бок і якраз меціць пад колы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зматажы́цца ’налегчы’ (Сл. паўн.-зах.). Прыклад: «індычка зматажылася на гусяня і пашла комкаючы» (шчуч.). Улічваючы геаграфію, верагодна, з літ. Крыніцай можа быць matažgóti, matarúoti, mataškúoti ’махаць’, sumatažgóti ’пачаць рухацца, махаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пыль-пыль, пы́лі‑пы́лі — падзыўныя словы для куранят (Мядзв., Шымк. Собр., Гарэц., Шат., Жд. 1, Янк. 2, Мат. Маг., Мат. Гом., Сл. ПЗБ), ’падзыўныя словы для качак, качанят і гусянят’ (беласт., Ніва, 1980, 14 вер.), пшя ’тс’ (там жа), пы́люш ’вокліч, якім адганяюць курэй’ (клім., Мат. Маг.), пыляня ’кураня’ (Шпіл.), пыльна ’тс’ (Шат.; петрык., Мат. Гом.), пыляты ’кураняты’ (Мат. Маг.), рус. пылі‑пы́лі ’падзыўныя словы для курэй’, пы́ля‑пы́ля ’падзыўныя для індыкоў’, пшя ’курыца, кураня’, польск. руlі‑руlі, чэш. ріlі‑ріlі, руl’а‑рyl’а, pile ’гусяня’, в.-луж. pila ’качаня, гусяня’, н.-луж. pile‑pile, pile ’гусяня’, балг. пили‑пили ’падзыўныя для куранят’, пиле ’кураня’, серб.-харв. піме ’тс’, макед. пиле ’кураня, птушачка’. Паводле Махэка₂ (449), “старажытнае даіндаеўрапейскае слова”, параўн. крым.-тат. pili ’кураня’, тамільск. piḷḷai ’птушаня’. Прасл. *pilę, параўн. літ. pylėt лат. pile ’качка’, лац. pullūs ’маладая жывёліна’, гоц. pula ’жарабя’, інд. ріllіка ’птушаня’. Гл. таксама пуль‑пуль, пуляня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)