головня́II (болезнь хлебных злаков) галаўня́, -ні́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

головня́I (тлеющее или обгорелое полено) галаве́шка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

галаве́шка ж. головня́, голове́шка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асма́лак, -лка м. головня́ ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спарыння́ ж., бот. спорынья́, головня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кура́вы

1. дымя́щий;

~вая галаве́шка — дымя́щая головня́;

2. (покрытый копотью) закопчённый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

са́жа ж.

1. са́жа;

2. осе́вшая ко́поть;

3. (болезнь хлебных злаков) головня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

іскры́ць несов., в разн. знач. искри́ть;

галаве́шка і.головня́ искри́т;

рубі́льнік і. — руби́льник искри́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прадыме́ць сов. (нек-рое время) продыми́ть;

галаве́шка ~ме́ла цэ́лую гадзі́нуголовня́ продыми́ла це́лый час

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Галаве́нька1 ’апалонік (паўзун)’ (Шатал.). Наўрад ці ёсць сувязь са словамі тыпу галаве́нь (назва рыбы з вялікай галавой) ці галаве́нька ’спарыння’ (Шатал.). Хутчэй за ўсё трэба думаць пра нейкую кантамінацыю розных па значэнню, але падобных па форме слоў (*golv‑ ’галава’). А можа, гэта памяншальная форма (суф. ‑енька) ад галава?

Галаве́нька2 ’галавешка’ (Шатал.). Па паходжанню гэта памяншальная форма ад прасл. *golvьńa ’галавешка, факел і да т. п.’ (асноўная форма бел. *галаўня зафіксавана ў бел. мове вельмі слаба; яе няма ў большасці слоўнікаў; Трубачоў (Эт. сл., 7, 12) прыводзіць бел. галаўня, але адкуль?). Прасл. *golvьńa (рус. головня́, укр. голо́вня, польск. głownia, чэш. hlavně, hlaveň, ст.-слав. главьнꙗ, балг. главня́, серб.-харв. гла́вња і г. д.) лічыцца звязаным з прасл. *golva ’галава’ (г. з. н. першапачаткова ’галоўка палена, што гарыць’). Гл. Фасмер, 1, 429–430 (там і агляд ранейшай літ-ры). Менш пераконвае сувязь са ст.-інд. jurvati ’паліць’, jūrṇíṣ ’жар’ і г. д. Іншыя этымалогіі яшчэ больш няпэўныя. Падрабязны агляд славянскіх форм і абгрунтаванне сувязі з *golva гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 12–13.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)