гля́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гля́к |
глякі́ |
| Р. |
гляка́ |
гляко́ў |
| Д. |
гляку́ |
гляка́м |
| В. |
гля́к |
глякі́ |
| Т. |
гляко́м |
гляка́мі |
| М. |
гляку́ |
гляка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гляк, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Нізкая гліняная пасудзіна з выпуклымі бакамі і вузкім горлам.
|| памянш. глячо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.
|| прым. гля́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гляк (род. гляка́) м. горшо́к с у́зким го́рлышком
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гляк, ‑а, м.
Нізкая гліняная пасудзіна з выпуклымі бакамі і вузкім горлам. Хомка занёс бабам на жніво гляк сцюдзёна[й] вады. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гляк ’гаршчок з вузкім горлам’ (БРС, Шат., Касп.), глёк ’тс’ (Бяльк., Нас., Байк. і Некр.). Укр. глек, рус. гляк, глек, глёк, гилёк, ст.-рус. гълъкъ, голкъ, голькъ. Вельмі няяснае слова. Раней рэканструявалі прасл. формы тыпу *glьtъ і звязвалі гэта слова з прасл. glьjь ’глей’ (гл.). Так Бернекер, 1, 310; Трубачоў, Ремесл. терм., 217–218. Але Фасмер (1, 412) указвае на тое, што формы гэтага слова перашкаджаюць параўнанню з глей. Таму некаторыя даследчыкі мяркуюць, што гэта слова, магчыма, не спаконвечнае ў славян, і шукаюць крыніцу запазычання. Так, Гаўлава (гл. Этимология, 1966, 96 і наст.) думае, што ў даным выпадку да славян прыйшло культурнае слова з Міжземнамор’я. Параўн. грэч. лексемы, якія, як мяркуюць, маглі быць запазычаны ў слав. мовы: грэч. γαυλός ’збан’, γυλλάς ’від чашы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
глячо́к, ‑чка, м.
Памянш.-ласк. да гляк; невялікі гляк. Маеш дачку — май і гарэлачку ў глячку. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карча́га², -і, ДМ -ча́зе, мн. -і, -ча́г, ж.
1. Тое, што і амфара (уст.).
2. Гляк для мазі (разм.).
|| прым. карча́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цу́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Кароткі кусочак дрэва. Цётка Яніха раптам пачала расшпільваць цуркі-гузікі ў кажусе. Каліна. / Пра кароткі кусочак галінак маліны, парэчак і пад. Галіна ўзяла лучыну, распаліла агонь у жалезнай пячурцы, наліла шырокі жоўты гляк вадою і паставіла яго зверху на пячурку. У гляк кінула малінавых цурак. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лячок ’глечык’ (гродз., Сцяц. Словаўтв.). Да гляк (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)