гляда́ч, гледача́, мн. гледачы́, гледачо́ў, м.

Той, хто глядзіць што-н., назірае за чым-н.

Тэатральны г.

|| ж. гляда́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гляда́ч

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. гляда́ч гледачы́
Р. гледача́ гледачо́ў
Д. гледачу́ гледача́м
В. гледача́ гледачо́ў
Т. гледачо́м гледача́мі
М. гледачу́ гледача́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гляда́ч (род. гледача́) м. зри́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гляда́ч, гледача, м.

1. Той, хто глядзіць што‑н., назірае, сочыць за чым‑н. Спрактыкаванае вока старонняга гледача заўважыла, як шпарка рос гэты калгасны пасёлак. Колас.

2. Той, хто глядзіць спектакль, фільм і інш. віды мастацтва на сцэне. Праз хвіліну, не болей, Рыгорава постаць знікла ў натоўпе шумлівых гледачоў, што густою сцяною адрэзалі сцэну ад залы. Гартны. / у знач. зб. Фільм «Канстанцін Заслонаў» заваяваў любоў гледача. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зри́тель гляда́ч, род. гледача́ м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бесквіто́чнік

‘безбілетны пасажыр, глядач’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бесквіто́чнік бесквіто́чнікі
Р. бесквіто́чніка бесквіто́чнікаў
Д. бесквіто́чніку бесквіто́чнікам
В. бесквіто́чніка бесквіто́чнікаў
Т. бесквіто́чнікам бесквіто́чнікамі
М. бесквіто́чніку бесквіто́чніках

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гляда́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Жан. да глядач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абыя́кавы безразли́чный, равноду́шный; (не выражающий участи, чувств — ещё) безуча́стный, бесстра́стный;

а. гляда́ч — равноду́шный зри́тель;

а. по́гляд — безразли́чный (безуча́стный) взгляд

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самату́жнік, ‑а, м.

Той, хто займаецца вырабам чаго‑н. дома; рамеснік. Саматужнік-адзіночка. □ Карчма Шчыгельчыка стала прыпынкам найбольш сялян, а таксама местачковых саматужнікаў — цесляроў, муляроў і іншых. Пестрак. // Пра таго, хто не творча, не якасна працуе. Толькі саматужнікі іграюць скрозь і пры любых умовах, а для мяне [Галіны] патрэбен быў, глядач. Рамановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тэлеві́зія ‘тэлебачанне’ (ВСБМ; Рамза, Бел. гутарк.), телʼеві́зіjа ‘тс’ (Вруб.); сюды ж тэлевізі́йны ‘звязаны з тэлебачаннем’ (ТСБМ). Запазычана з заходнееўрапейскіх моў, магчыма, праз польск. telewizja ‘адзін з відаў тэлекамунікацыі’, telewizyjny ‘прызначаны для трансляцыі тэлеперадач’. Гл. папярэдняе слова. Аналагічнага паходжання тэлеві́зар ‘апарат для прыманю тэлеперадач’ (ТСБМ) — еўрапеізм, утварэнне гібрыднага тыпу ад грэч. τῆλε ‘далёка’ (гл. тэле-) і лац. visor ‘той, хто бачыць; глядач’ (Длугаш-Курчабова, 497).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)