гара́чка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
гара́чка |
| Р. |
гара́чкі |
| Д. |
гара́чцы |
| В. |
гара́чку |
| Т. |
гара́чкай
гара́чкаю |
| М. |
гара́чцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гара́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (разм.).
1. Ліхаманка.
2. перан. Моцнае ўзбуджэнне, азарт, захапленне або спешка ў якой-н. рабоце.
Біржавая г.
|| прым. гара́чкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гара́чка ж., разг.
1. жар м., горя́чка; лихора́дка;
2. перен. горя́чка;
○ бе́лая г. — бе́лая горя́чка;
◊ паро́ць ~ку — поро́ть горя́чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гара́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.
Разм.
1. Хвароба, пры якой у хворага бывае высокая тэмпература; ліхаманка. Два дні Марынка не выходзіла з кватэры бацькоў — ляжала ў пасцелі, перамагаючы гарачку і трызненне ў паўсне. Хадкевіч.
2. перан.; чаго або якая. Моцнае ўзрушэнне, захапленне, азарт. Гарачка нажывы. Карцёжная гарачка. □ Усіх [вяскоўцаў] ахапіла гарачка будаўніцтва, і кожны лез са скуры, каб зрабіць дах большы і лепшы. Шамякін. // Спешка ў якой‑н. рабоце. А пад хваінаю на грудзе Вакол стажка аж кішаць людзі, Гарачка ўсіх бярэ такая, Што пот ім вочы залівае, Бо хмара сіваю градою Ужо звісла нізка над зямлёю. Колас.
•••
Белая гарачка — захворванне, якое ўзнікае ў выніку алкагалізму і суправаджаецца трызненнем і галюцынацыямі.
Пароць гарачку гл. пароць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гара́чка ’гарачка’ (БРС, Сцяшк. МГ), ’тыф’ (Шат., Касп.). Рус. горя́чка, укр. гаря́чка, горя́чка, польск. gorączka чэш. horečka і г. д. (гл. Слаўскі, 1, 319). У аснове ляжыць стары слав. дзеепрыметнік *gorǫt‑, *goręt‑ (гл. гара́чы), ад якога суфіксам ‑ka быў утвораны адпаведны назоўнік (Слаўскі, там жа; там і аб праблематыцы, звязанай з польск. суфіксам ‑cz‑). Вельмі няпэўна Шанскі, 1, Г, 145, які гэту групу слоў лічыць звязанай з дзеясловам тыпу рус. горячи́ть (?!).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гару́чка
‘тыф, гарачка’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
гару́чка |
| Р. |
гару́чкі |
| Д. |
гару́чцы |
| В. |
гару́чку |
| Т. |
гару́чкай
гару́чкаю |
| М. |
гару́чцы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
радзі́льны, -ая, -ае.
1. Прызначаны для аказання ўрачэбнай дапамогі пры родах.
Р. дом.
2. Які бывае пры родах.
Радзільная гарачка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
горя́чка прям., перен. гара́чка, -кі ж.;
бе́лая горя́чка мед. бе́лая гара́чка;
◊
поро́ть горя́чку паро́ць гара́чку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
грып, ‑у, м.
Вострая вірусная хвароба, галоўнымі рысамі якой з’яўляюцца запаленне дыхальных шляхоў і гарачка.
[Фр. grippe.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радзі́льны роди́льный;
р. дом — роди́льный дом;
◊ ~ная гара́чка — уст. роди́льная горя́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)