вяско́вец, -ко́ўца, мн. -ко́ўцы, -ко́ўцаў, м.
Жыхар вёскі; селянін.
|| ж. вяско́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -ко́вак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вяско́вец
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
вяско́вец |
вяско́ўцы |
| Р. |
вяско́ўца |
вяско́ўцаў |
| Д. |
вяско́ўцу |
вяско́ўцам |
| В. |
вяско́ўца |
вяско́ўцаў |
| Т. |
вяско́ўцам |
вяско́ўцамі |
| М. |
вяско́ўцу |
вяско́ўцах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вяско́вец, -ко́ўца м. сельча́нин
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вяско́вец, ‑коўца, м.
Чалавек, які пастаянна жыве ў вёсцы; селянін. Вузкая градка маладога бярэзніку адмяжоўвала панскую зямлю ад зямлі вяскоўцаў. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вяско́вец ’жыхар вёскі’ (БРС, КТС) — уласнабеларускае. Утворана пры дапамозе суф. ‑овец ад вёска (гл.). Сюды ж вяскоўка, вяскоўскі (КТС), вясковы ’сельскі’ (БРС, КТС, Яруш., Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вяско́ўка, ‑і, ДМ ‑уцы; Р мн. ‑ковак; ж.
Жан. да вясковец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
семінары́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Навучэнец семінарыі. У гэты час [вучобы ў настаўніцкай семінарыі] дапытлівы семінарыст [А. Я. Багдановіч] знаёміцца з нелегальнай літаратурай. «Полымя».
2. Чалавек, які закончыў семінарыю. Адзінокі, ужо не малады халасцяк-інтэлігент, вясковец па паходжанню, семінарыст па адукацыі, Мікола ўсе свае сілы аддаваў нацыянальна-вызваленчай барацьбе беларускага народа. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
миря́нин уст.
1. (человек, не имеющий духовного звания) недухо́ўны, -нага м., цыві́льны, -нага м.;
2. (сельский житель) селяні́н, -на м., вяско́вец, -ко́ўца м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сяля́к ’жыхар сяла’ (Ласт.). Параўн. ст.-польск. siodłak ’селянін’, рэдкае sedłak ’тс’, в.-луж., н.-луж. sedłak ’тс’, чэш. sedlák ’тс’, славац. sedliak ’тс’. Вытворныя ад прасл. *sedlo (гл. сяло), якія ў асобных славянскіх мовах выцеснілі першасныя формы, што ўзыходзяць да *sedlʼaninъ (гл. селянін), параўн. Трубачоў, Этимология–1980, 14. З іншай суфіксацыяй экспр. селю́к ’мужык, вясковец’ (Растарг.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жлоб 1 ’жолаб’ (смаргон., Шатал.). З польск. żłób (р. скл. żłoba) ’тс’. Зафіксавана ўжо ў 1589 г. жлобъ (Булыка, Запазыч., 114). Параўн. з поўнагалоссем жолаб.
Жлоб 2 ’скнара’ (хойн., Шатал.). Рус. наварас. жло́ба ’тс’, рус., укр. прастамоўе жлоб ’скнара, эгаіст, упарты, неразвіты, цёмны чалавек’, польск. żłób ’цёмны, неразвіты, дурны чалавек’. Параўн. ідыш [žlob] ’правінцыял, дзеравеншчына, грубы, неадукаваны чалавек’, дзе слова, аднак, не этымалагізуецца надзейна. Параўн. яшчэ шалапут (гл.) з магчымасцю экспрэсіўнага азванчэння зычных і польск. непоўнагалоснай формай. Аднак у польск. адпаведная глухая форма, здаецца, адсутнічае, а іначай цяжка тлумачыць бел. форму. Перанос у польск. żłób ’жолаб, яслі’ на ’вясковец’ і далейшае развіццё значэння семантычна неверагодныя. Магчымасць сувязі з żłopać ’піць жадна і гучна’ (параўн. жлокаць): ’той, хто прагна п’е, есць з чвяканнем’ > ’скнара, неадукаваны чалавек’ не выключана, але і не мае дакладнага семантычнага і фармальнага пацвярджэння, хаця і зафіксавана польск. варш. żłopak ’п’яніца’ (Вечаркевіч, Słownik; Тувім, Słownik). Слова амаль не фіксавалася ва ўсх.-слав. лексікаграфіі, хаця вядома ў прастамоўі дастаткова шырока.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)