вярчэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. вярчэ́нне
Р. вярчэ́ння
Д. вярчэ́нню
В. вярчэ́нне
Т. вярчэ́ннем
М. вярчэ́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тахо́метр, ‑а, м.

Спец. Прыбор для вымярэння скорасці вярчэння.

[Ад грэч. tachys — хуткасць, скорасць і metreō — вымяраю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вярча́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да вярчэння. Вярчальны рух.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэверсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Такі, у якога можна мяняць напрамак руху або вярчэння. Рэверсіўны механізм.

[Ад лац. reversus — адваротны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карда́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Механізм, што служыць для перадачы вярчэння паміж валамі, размешчанымі пад вуглом адзін да аднаго.

2. Вал у такім механізме.

|| прым. карда́нны, -ая, -ае.

К. механізм.

К. вал.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прэцэ́сія, ‑і, ж.

Спец. Рух восі ўласнага вярчэння цвёрдага цела, пры якім яна апісвае кругавую канічную паверхню.

[Лац. praecessio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэве́рсар і рэве́рсер, ‑а, м.

Спец. Прыстасаванне для пуску ў ход, змены напрамку і хуткасці вярчэння электрычных машын.

[Англ. reverser.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

По́люс ’пункт перасячэння з паверхняй уяўнай восі вярчэння Зямлі’ (ТСБМ). З лац. polus ’тс’ < грэч. πόλος ’паваротны пункт, вось вярчэння’, ужо ў Арыстоцеля — πόλος αρκτικος і πόλος ανταρκτικος (Ванякова, Зб. Слаўскаму, 220). Увёў ва ўжытак усходніх славян Ілля Капіевіч (Сацута, PC, 1997, 11. 88).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гіраско́п, ‑а, м.

Махавік (ваўчок) прыбора на свабоднай восі вярчэння, які захоўвае нязменнае становішча пры ўсякім змяненні становішча самога прыбора.

[Ад грэч. hyros — кола і skopeō — наглядаю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турэ́ль, ‑і, ж.

Прыстасаванне для ўстаноўкі і кругавога вярчэння пушкі або кулямёта на ваенных самалётах, караблях, танках і пад. З пярэдняй машыны даў .. чаргу кулямёт, пастаўлены на турэль. Сабаленка.

[Фр. tourelle.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)