паверхні вярчэння

т. 11, с. 465

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВОСЬ ВЯРЧЭ́ННЯ ЗЯМЛІ́,

гл. Зямная вось.

т. 4, с. 277

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДХІЛЯ́ЮЧАЯ СІ́ЛА ВЯРЧЭ́ННЯ ЗЯМЛІ́,

адна з сіл інерцыі, якая дае магчымасць улічваць уплыў вярчэння Зямлі вакол сваёй восі на рух любога цела адносна зямной паверхні; прыватны выпадак Карыяліса сілы. Адхіляе целы, якія рухаюцца ўздоўж зямной паверхні, управа ў Паўн. паўшар’і, улева — у Паўднёвым; адыгрывае значную ролю ў развіцці атм. працэсаў, змене контураў берагоў рэк і інш.

т. 1, с. 140

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вярчэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. вярчэ́нне
Р. вярчэ́ння
Д. вярчэ́нню
В. вярчэ́нне
Т. вярчэ́ннем
М. вярчэ́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тахо́метр, ‑а, м.

Спец. Прыбор для вымярэння скорасці вярчэння.

[Ад грэч. tachys — хуткасць, скорасць і metreō — вымяраю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вярча́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да вярчэння. Вярчальны рух.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Úmlaufgeschwindigkeit

f -, -en ху́ткасць [ско́расць] вярчэ́ння

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Rotatiónsachse

f -, -n вось вярчэ́ння

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

рэверсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Такі, у якога можна мяняць напрамак руху або вярчэння. Рэверсіўны механізм.

[Ад лац. reversus — адваротны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карда́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Механізм, што служыць для перадачы вярчэння паміж валамі, размешчанымі пад вуглом адзін да аднаго.

2. Вал у такім механізме.

|| прым. карда́нны, -ая, -ае.

К. механізм.

К. вал.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)