выпіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. гл. выперці.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выдавацца на паверхню, выпінацца.
Востры кадык выпірае на шыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выпіра́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выпіра́ю |
выпіра́ем |
| 2-я ас. |
выпіра́еш |
выпіра́еце |
| 3-я ас. |
выпіра́е |
выпіра́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выпіра́ў |
выпіра́лі |
| ж. |
выпіра́ла |
| н. |
выпіра́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выпіра́й |
выпіра́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выпіра́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выпіра́ць несов.
1. в разн. знач. выпира́ть;
лёдам ~ра́е па́лю — безл. льдом выпира́ет сва́ю;
в. каго́-не́будзь — выпира́ть кого́-л.;
з кішэ́ні не́шта ~ра́е — из карма́на что́-то выпира́ет;
у тво́ры зана́дта ~ра́е тэндэнцы́йнасць — в произведе́нии сли́шком выпира́ет тенденцио́зность;
2. прост. вылеза́ть, выпира́ться; см. вы́перці 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выпіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да выперці.
2. Выдавацца на паверхню, выпінацца. Твар.. [танкіста] быў як набрынялы, і кадык выпіраў з расшпіленага мундзірнага каўняра. Чорны. Вера бачыла яго чорныя ўскудлачаныя валасы і вострыя лапаткі, што выпіралі з-пад бэзавай тэніскі. Асіпенка. // перан. Разм. Яскрава выяўляцца, прарывацца. У рысах майго твару не было той лагоднай сіметрыі, якая, мне тады здавалася, так падабаецца дзяўчатам; выпірала нейкая вуглаватасць, а шэрыя з жаўцізной вочы глядзелі пранікліва. Карпюк. Праз гэтую ціхую фразу так і выпірала наверх злосць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́перці, -пру, -праш, -пра; вы́пер, -рла; -пры; -перты; зак.
1. каго-што. Выцесніць напорам, выдавіць сілай.
В. дно ў бочцы.
2. каго. Выгнаць, выключыць, звольніць (разм.).
В. з хаты.
В. з работы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выдацца, высунуцца за межы чаго-н. (разм.).
В. наперад.
|| незак. выпіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выпира́ть несов., в разн. знач. выпіра́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выпіра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да выперціся.
2. Зал. да выпіраць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выпіря́ць ’выпіраць’ (Бяльк.). З выпіра́ць (гл. перці) з гіперкарэктным мяккім р.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пы́рта груб. ’нос’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, ад пы́рыць ’выпіраць, пучыць’ (гл.) з рэдкай суфіксацыяй ‑та (‑*ьta), параўн. пы́рка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выпіра́цца несов.
1. разг. вылеза́ть;
2. прост. вылеза́ть, выпира́ться;
1, 2 см. вы́перціся;
3. страд. выпира́ться; см. выпіра́ць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)