вылу́звацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. вылу́зваюся вылу́зваемся
2-я ас. вылу́зваешся вылу́зваецеся
3-я ас. вылу́зваецца вылу́зваюцца
Прошлы час
м. вылу́зваўся вылу́зваліся
ж. вылу́звалася
н. вылу́звалася
Загадны лад
2-я ас. вылу́звайся вылу́звайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час вылу́зваючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вылу́звацца несов.

1. вылу́щиваться, вышелу́шиваться;

2. перен., разг. вывёртываться, вырыва́ться, выпу́тываться;

1, 2 см. вы́лузацца;

3. страд. вылу́щиваться, вышелу́шиваться; см. вылу́зваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вылу́звацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да вылузацца.

2. Зал. да вылузваць.

•••

Вылузвацца са скуры — тое, што і лезці са скуры (гл. лезці). Кавалеры вылузваліся са скуры, каб звярнуць на сябе агульную ўвагу і закасаваць усіх іншых. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вышелу́шиваться возвр., страд. вылу́шчвацца, вылу́звацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вылу́щиваться

1. вылу́шчвацца, вылу́звацца;

2. мед. вылу́шчвацца;

3. страд. вылу́шчвацца, вылу́звацца; см. вылу́щивать.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выцара́пываться

1. перен. (выходить из затруднительного положения) выбіра́цца; разг. вылу́звацца;

2. страд. выдзіра́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́жа ску́ра, -ры ж.;

◊

ко́жа да ко́сти ску́ра ды ко́сці;

из ко́жи вон лезть са ску́ры ле́зці (вылу́звацца);

моро́з по ко́же маро́з па ску́ры;

ни ко́жи, ни ро́жи ні з ста́ну, ні з тва́ру.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ску́ра ж., в разн. знач. ко́жа;

○ гусі́ная с. — гуси́ная ко́жа;

◊ с. ды ко́сці — ко́жа да ко́сти;

спусці́ць ~ру — спусти́ть шку́ру;

са ~ры ле́зці (вылу́звацца) — из ко́жи (вон) лезть;

маро́з па ~ры прабе́г — моро́з по ко́же пробежа́л;

мура́шкі па ~ры бе́гаюць — мура́шки по ко́же бе́гают;

залі́ць са́ла за ~ру — (каму) навреди́ть, насоли́ть (кому);

злупі́ць ~ру — содра́ть шку́ру

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ску́ра, ‑ы ж.

1. Верхняе покрыва цела чалавека і жывёлы. І неяк адразу пацяплела на сэрцы ў Алёшкі — абсівераная скура рук гэтага чалавека была ў крапінках вугальнага пылу. Лынькоў. Скура на баках, грудзях і на спіне гарэла, здавалася папечанай, чужой. М. Ткачоў. Конь глянуў па.. [Ладымера] пудлівым зіркам, строс са скуры пацяруху і драпануў з двара. Чорны.

2. Вырабленая шкура жывёлы. Партфель з жоўтай скуры. □ Узяў дзед кусок скуры, так падэшвы на дзве, пагнуў-пагнуў яго ў руках і пытае: — Колькі за гэта? Колас.

3. (звычайна са словамі «свая», «уласная» і пад.) перан. Разм. Пра жыццё, існаванне, дабрабыт. [Саша:] — Што, свая скура даражэй? Новікаў. А былі і такія [хлопцы], што клапаціліся толькі аб сваёй скуры. Крапіва.

4. (звычайна з азначэннем). Разм. груб. Ужываецца як лаянка. — Я табе яшчэ ўпамянуся, стражніцкая твая скура, — гразіў услед Мікола. Крапіва.

•••

Гусіная скура — ссінелая скура, накрытая дробнымі пухіркамі, якія ўтвараюцца ад холаду ці ад хвалявання.

Вылазіць са скуры гл. вылазіць.

Заліць за скуру сала каму гл. заліць ​1.

Зжарыць скуру гл. зжарыць.

Злупіць (садраць) скуру (дзве, тры скуры) гл. злупіць.

Лезці (вылузвацца) са скуры гл. лезці.

Лупіць скуру гл. лупіць.

Мароз на скуры ідзе (прайшоў, прабег) гл. мароз.

Мурашкі забегалі (бегаюць, пабеглі, пайшлі) па скуры гл. мурашка.

Паспытаць на сваёй скуры што гл. паспытаць.

Са скуры лузацца гл. лузацца.

Скура гарыць на кім — пра неспакойнага, залішне рухавага чалавека.

Скура ды косці — пра вельмі худога чалавека.

Скура свярбіць — пра няўрымслівага, гарэзлівага чалавека, звычайна падлетка, які быццам просіцца на пакаранне.

Ушыцца (убрацца, пусціцца) у сабачую скуру гл. ушыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лезть несов., в разн. знач. ле́зці; (о мехе, шерсти — ещё) выла́зіць;

◊

лезть из ко́жи вон са ску́ры ле́зці (вылу́звацца);

он в карма́н за сло́вом не ле́зет ён у кішэ́нь па сло́ва не ле́зе;

лезть на глаза́ ле́зці ў во́чы;

лезть на рожо́н ле́зці на ражо́н;

лезть на́ стену ле́зці на сцяну́;

лезть не в своё де́ло ле́зці не ў сваю́ спра́ву;

в го́рло не ле́зет у го́рла не ле́зе;

хоть в пе́тлю лезь хоць у пятлю́ лезь;

лезть в го́лову ле́зці ў галаву́;

лезть в ду́шу ле́зці ў душу́;

глаза́ на лоб ле́зут во́чы на лоб ле́зуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)