вуздэ́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Частка вупражы — аброць з рамянёў з цуглямі, якая надзяваецца на галаву каню.
Раменная в.
|| прым. вуздэ́чкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вуздэ́чка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
вуздэ́чка |
вуздэ́чкі |
| Р. |
вуздэ́чкі |
вуздэ́чак |
| Д. |
вуздэ́чцы |
вуздэ́чкам |
| В. |
вуздэ́чку |
вуздэ́чкі |
| Т. |
вуздэ́чкай
вуздэ́чкаю |
вуздэ́чкамі |
| М. |
вуздэ́чцы |
вуздэ́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вуздэ́чка I ж. (часть конской сбруи) узда́, узде́чка
вуздэ́чка II ж., анат. узде́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вуздэ́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Прадмет збруі, які надзяваецца на галаву каню; аброць. Адзінарная, падвойная, сырамятная вуздэчка. □ Па прыціхлай вуліцы правялі за вуздэчку баявога каня. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вуздэ́чка (БРС), вузьдзе́чка ’аброць’ (Бяльк.), вузде́чка, вуздэ́чка, уздэ́чка, гузьде́чка ’тс’ (Маслен.), укр. вузде́чка, рус. узде́чка, дыял. вузде́чка і вуздэ́чка ’тс’ (Растаргуеў, Бранск.). Па фанетычных і акцэнталагічных прычынах хутчэй за ўсё запазычана з польск. uzdeczka ’тс’; параўн. Карскі, 1, 166; Нарысы, 121.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́нтар¹, -а, мн. -ы, -аў, м.
Вуздэчка без цугляў для прывязвання каня.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вуздэ́чкавы узде́чный, уздяно́й; см. вуздэ́чка I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оголо́вье ср., спец. абро́ць, -ці ж.; вуздэ́чка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Трэ́нзель ‘металічныя цуглі’ (ТСБМ), ‘вуздэчка’ (Баршч.). Запазычана, магчыма, з ід. trenzl ‘цуглі’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.), параўн. польск. tręnzla ‘тс’, што да ням. Trenze ‘вуздэчка’, якое, у сваю чаргу, запазычана праз гал. trensse з ісп. trenza ‘пляцёнка, канат’ (Duden Etumologie, 863; Фасмер, 4, 98).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ну́здзечка ’вуздэчка для язды вярхом, лепшай якасці, з цуглямі’ (Маш.), параўн. укр. нуздечка ’тс’. Ад вуздзечка (гл. вуздэчка) пад уплывам зануздаць ’зацугляць’ (гл. нуздаць), іншы варыянт замены: муздзечкі (Шн. 1), замуздаць (там жа), паводле Карскага (1, 324), па тыпу Школай, Мікста (рус. Николай, Никита), параўн. таксама пастронкі//настрамкі.⇉,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)