во́рот​II техн. калаўро́т, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́рот​I (одежды) каўне́р, род. каўняра́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

калаўро́т м.

1. пря́лка ж., самопря́лка ж.;

2. (инструмент) коловоро́т;

3. тех. во́рот

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сіневаро́ць ‘пралеснік шматгадовы, Mercurialis perennis L.’ (гродз., маг., Кіс., Байк. і Некр.). Да сіні і ‑варочаць; магчыма таму, што расліна пры сушцы набывае сіні або фіялетавы колер; гл. Нейштадт, Определитель, 371 і наст. Параўн. балг. син отврат ‘расліна, якая ў вадзе набывае сіні колер’ з той жа ўнутранай формай. Рус. синеворо́т, во́рот сини ‘казялец едкі’, якая, паводле Аненкава (290), часта ўжываецца ў чараўніцтве і таму, відаць, ад приворот ‘нагавор; прыварот, прычароўванне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́рат ’дзірка ў мяху, праз якую насыпаюць што-небудзь’ (Нас.); ’каўнер’ (Бяльк., Грыг., КЭС, віц.); ’каўнер, прарэх’ (Шатал.). Рус., укр. во́рот ’каўнер’, ст.-рус. воротъ ’шыя’, ст.-слав. вратъ, балг. врат, серб.-харв. вра̑т, славен. vrȃt ’шыя’, польск. wrot ’вяртанне’, в.-луж. wrót ’паварот’. Звязана чаргаваннем з вярцець (Фасмер, 1, 354). Прасл. vortъ — аддзеяслоўнае ўтварэнне ад vortiti (гл. варочаць), першапачаткова Nomen actionis ’паварот, тое, што варочаецца’ (Брукнер, 632; Скок, 3, 618 і наст., Шанскі, 1, В, 167 і наст.). У бел. мове значэнне ’каўнер’, калі меркаваць па лакалізацыі, магчыма, пад рус. уплывам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каўне́р, -няра́ м. во́рот, воротни́к;

◊ браць (узя́ць) за к. — брать (взять) за ши́ворот;

за к. не ка́пае — не ка́плет (над кем);

залажы́ць за к. — заложи́ть за га́лстук

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

панабіва́цца сов. (о многих, о многом, во множестве)

1. в разн. знач. наби́ться;

~ва́лася наро́ду — наби́лось наро́ду;

~ва́лася сне́гу за каўне́р — наби́лось сне́га за во́рот;

2. (навязаться) напроси́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

воро́та мн.

1. варо́ты, -ро́т ед. нет; (глухие, крытые сверху) бра́ма, -мы ж.; (простые деревенские — ещё) ве́сніцы, -ніц ед. нет;

2. анат. варо́ты, -ро́т ед. нет;

3. спорт. варо́ты, -ро́т ед. нет;

футбо́льные воро́та футбо́льныя варо́ты;

◊

триумфа́льные воро́та трыумфа́льная бра́ма;

се́меро воро́т и все в огоро́д погов. сямёра варо́т і ўсе ў агаро́д;

от воро́т поворо́т погов. ад варо́т паваро́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сколо́ть сов., в разн. знач. скало́ць, мног. паско́лваць; (соединить вместе, приколоть — ещё) сашпілі́ць, мног. пасашпі́льваць, пасашпіля́ць;

сколо́ть кусо́к льда скало́ць кава́лак лёду;

сколо́ть во́рот була́вкой скало́ць (сашпілі́ць) каўне́р шпі́лькай;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зава́ла ж.

1. (приспособление для запирания ворот, дверей) засо́в м., запо́р м.;

2. (препятствие в проходе, проезде) зава́л м.;

3. перен., разг. (ленивый человек) у́валень м., лежебо́ка м. и ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)