во́рот​II техн. калаўро́т, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́рот​I (одежды) каўне́р, род. каўняра́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

калаўро́т м.

1. пря́лка ж., самопря́лка ж.;

2. (инструмент) коловоро́т;

3. тех. во́рот

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сіневаро́ць ‘пралеснік шматгадовы, Mercurialis perennis L.’ (гродз., маг., Кіс., Байк. і Некр.). Да сіні і ‑варочаць; магчыма таму, што расліна пры сушцы набывае сіні або фіялетавы колер; гл. Нейштадт, Определитель, 371 і наст. Параўн. балг. син отврат ‘расліна, якая ў вадзе набывае сіні колер’ з той жа ўнутранай формай. Рус. синеворо́т, во́рот сини ‘казялец едкі’, якая, паводле Аненкава (290), часта ўжываецца ў чараўніцтве і таму, відаць, ад приворот ‘нагавор; прыварот, прычароўванне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́рат ’дзірка ў мяху, праз якую насыпаюць што-небудзь’ (Нас.); ’каўнер’ (Бяльк., Грыг., КЭС, віц.); ’каўнер, прарэх’ (Шатал.). Рус., укр. во́рот ’каўнер’, ст.-рус. воротъ ’шыя’, ст.-слав. вратъ, балг. врат, серб.-харв. вра̑т, славен. vrȃt ’шыя’, польск. wrot ’вяртанне’, в.-луж. wrót ’паварот’. Звязана чаргаваннем з вярцець (Фасмер, 1, 354). Прасл. vortъ — аддзеяслоўнае ўтварэнне ад vortiti (гл. варочаць), першапачаткова Nomen actionis ’паварот, тое, што варочаецца’ (Брукнер, 632; Скок, 3, 618 і наст., Шанскі, 1, В, 167 і наст.). У бел. мове значэнне ’каўнер’, калі меркаваць па лакалізацыі, магчыма, пад рус. уплывам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каўне́р, -няра́ м. во́рот, воротни́к;

◊ браць (узя́ць) за к. — брать (взять) за ши́ворот;

за к. не ка́пае — не ка́плет (над кем);

залажы́ць за к. — заложи́ть за га́лстук

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

панабіва́цца сов. (о многих, о многом, во множестве)

1. в разн. знач. наби́ться;

~ва́лася наро́ду — наби́лось наро́ду;

~ва́лася сне́гу за каўне́р — наби́лось сне́га за во́рот;

2. (навязаться) напроси́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

воро́та мн.

1. варо́ты, -ро́т ед. нет; (глухие, крытые сверху) бра́ма, -мы ж.; (простые деревенские — ещё) ве́сніцы, -ніц ед. нет;

2. анат. варо́ты, -ро́т ед. нет;

3. спорт. варо́ты, -ро́т ед. нет;

футбо́льные воро́та футбо́льныя варо́ты;

◊

триумфа́льные воро́та трыумфа́льная бра́ма;

се́меро воро́т и все в огоро́д погов. сямёра варо́т і ўсе ў агаро́д;

от воро́т поворо́т погов. ад варо́т паваро́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сколо́ть сов., в разн. знач. скало́ць, мног. паско́лваць; (соединить вместе, приколоть — ещё) сашпілі́ць, мног. пасашпі́льваць, пасашпіля́ць;

сколо́ть кусо́к льда скало́ць кава́лак лёду;

сколо́ть во́рот була́вкой скало́ць (сашпілі́ць) каўне́р шпі́лькай;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Cito rumpes arcum, semper si tensum habueris

Хутка лук зломіш, калі яго заўсёды нацягнутым будзеш трымаць.

Быстро лук сломаешь, если его всегда натянутым будешь держать.

бел. Не перагінай палку.

рус. Не перегибай палку. Натянутая струна рвётся. Что больше натягивать, то скорее лопнет. Не переведя духу, дальше ворот не добежишь.

фр. Quand, l’arc est trop tendu, il casse (Когда лук слишком натянут, он ломается).

англ. He that runs fast will not run long (Кто быстро бегает, пробегает недолго).

нем. Den Bogen Überspannen (Чрезмерно натянуть лук). Übers Ziel hinausschießen (Выстрелить мимо цели).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)