ве́ціць
‘вітаць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ве́чу |
ве́цім |
| 2-я ас. |
ве́ціш |
ве́ціце |
| 3-я ас. |
ве́ціць |
ве́цяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ве́ціў |
ве́цілі |
| ж. |
ве́ціла |
| н. |
ве́ціла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ве́ць |
ве́цьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ве́цячы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Веціць ’вітаць, быць ветлівым’, сюды ж прывеціць (Нік., Оч., 1), ст.-рус. вѣтовати ’апавяшчаць, прапаведаваць, гаварыць’, ст.-польск. *wietati (Брукнер, 614) ’гаварыць’, чэш. větiti ’апавядаць, гаварыць’, славац. vetiť уст. ’гаварыць, апавядаць, адказваць’, макед. ветува, ветава ’абвяшчаць’; ’завяшчаць’, ветува се ’ахвяравацца, даць абяцанне’, балг. ветам се ’абяцаць’, ст.-слав. вѣтити (вѣщати). Прасл. větiti, і.-е. адпаведнікі: літ. vaitóti ’стагнаць, вохкаць’, vaitenù ’абмяркоўваю, дапускаю’, ст.-прус. waitiāt ’гаварыць, апавядаць’, авест. vaēϑ‑ ’вызначаць судовым следствам’, vaēϑa ’судовае следства’. Гл. Тапароў, КСИС, 25, 1958, 86–87; Фасмер, 1, 305; Вайян, RÉS, 24, 1947, 152–155 з літ-рай. Параўн. таксама бел. вайцяць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засвяці́ць², -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -ве́чаны; зак.
Сапсаваць (святлоадчувальную плёнку), не засцярогшы ад дзеяння святла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засвяці́ць¹, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; зак., што.
Запаліць для асвятлення.
З. ліхтар.
Сонца засвяціла ў акно.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасвяці́ць, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -ве́чаны; зак., каго-што.
Прапусціць праз каго-, што-н. прамяні, святло для даследавання ўнутранасці.
П. лёгкія.
|| незак. прасве́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прасве́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасвяці́ць³, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -вячо́ны; зак., каго (што) у што.
Надаць які-н. сан, званне з дапамогай пэўных абрадаў.
П. у епіскапы.
|| незак. пасвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пасвячэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прысвяці́ць, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -ве́чаны; зак., што каму-чаму.
1. Прызначыць, аддаць.
П. жыццё мастацтву.
2. Зрабіць, стварыць што-н. у гонар каго-, чаго-н.
П. кнігу памяці бацькоў.
|| незак. прысвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прысвячэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасвяці́ць², -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -вячо́ны; зак.
1. гл. свяціць².
2. каго (што) у што. Пазнаёміць з чым-н. патаемным, не ўсім вядомым.
П. сяброўку ў сваю тайну.
|| незак. пасвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).
|| наз. пасвячэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыве́ціць, ‑вечу, ‑веціш, ‑веціць; зак., каго-што.
Уст. Разм. Прыязна, ласкава сустрэць каго‑н., аднесціся да каго‑н. Людзі тут сустрэнуць і прывецяць, Бо не горш, як іншыя, жывуць. Аўрамчык. Бабулька шчыра перажывае, што сама ў гасцях, што не можа прывеціць .. незнаёмага чалавека. Сіпакоў. Я кажу: «Ты даўно на прыкмеце, Мая хата багата і маці прывеціць». Панчанка. // Даць прытулак каму‑н. Не заходзячы ў хату, Ты ведаеш добра наперад, Як цябе тут прывецяць. Кляўко. Цётка Хіма, здаецца, не ведала, дзе пасадзіць Галю з Вадзімкам, што ім даць есці, чым іх прывеціць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́ча ’веча, сход, на якім вырашаліся грамадскія і дзяржаўныя пытанні ў некаторых гарадах старажытнай Русі’ (КТС, БРС, Яруш.). Укр. віче, рус. вече, пск., наўг. веча́ ’тс’, пск. веча́ть ’крычаць’; ’выдаваць глухі гук’, ст.-рус. вѣче ’веча’; ’тайнае зборышча, загавор’; ’прамова, угаворванне, саромленне, павучанне, прыгавор’, арханг. вечь ’галашэнне’; ’сход’, польск. wiec ’веча, мітынг’, wiecować ’кіраваць’, ст.-чэш. věce, славен. věča ’вясковы суд, судовая справа’; ’падатак’, серб.-харв. ве́ће ’веча, нарада, савет’, ст.-слав. вѣще ’нарада’. Прасл. věti̯o, да веціць (гл.); параўн. яшчэ ст.-рус. вѣтъ ’нарада’, ст.-чэш. аорыст věce ’сказаў’ і ст.-прус. wayte ’вымаўленне’, waitāt ’гаварыць’. Гл. Міклашыч, 387; Праабражэнскі, 1, 109; Траўтман, Altpreuß., 353; Траўтман, 339; Фасмер, 1, 308; Брукнер, 614; Голуб-Копечны, 414; Махэк₂, 687; Шанскі, 1, В, 81; КЭСРЯ, 78.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)