ва́хта
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ва́хта |
ва́хты |
| Р. |
ва́хты |
ва́хт
ва́хтаў |
| Д. |
ва́хце |
ва́хтам |
| В. |
ва́хту |
ва́хты |
| Т. |
ва́хтай
ва́хтаю |
ва́хтамі |
| М. |
ва́хце |
ва́хтах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ва́хта, -ы, ДМ -хце, мн. -ы, вахт і -аў, ж.
1. У флоце: неадлучнае дзяжурства, а таксама змена, якая нясе такое дзяжурства.
Заступіць на вахту.
Несці вахту.
Начная в.
2. Месца, дзе знаходзіцца дзяжурны, вахцёр; памяшканне для вахцёраў (разм.).
Ключы на вахце.
3. перан., чаго або якая. Самаадданая, поўная энтузіязму праца ў азнаменаванне чаго-н. (высок.).
Працоўная в.
|| прым. ва́хтавы, -ая, -ае.
В. журнал.
Вахтавая служба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́хта прям., перен. ва́хта, -ты ж.;
трудова́я ва́хта працо́ўная ва́хта;
ва́хта ми́ра ва́хта мі́ру.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́хта ж., воен., уст. ва́хта;
пе́ршая в. — пе́рвая ва́хта;
працо́ўная в. — трудова́я ва́хта;
в. мі́ру — ва́хта ми́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́хта, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.
1. Неадлучнае дзяжурства па ахове бяспекі на суднах; варта. Заступіць на вахту. Начная вахта. // Адказнае дзяжурства наогул. Невялікі калектыў [метэастанцыі] удзень і ўначы нясе вахту — сочыць за атмасфернымі з’явамі, фіксуючы любую нязначную змену надвор’я. «Маладосць».
2. перан. Праца, якая вызначаецца высокім энтузіязмам або надзвычай адказная ці ганаровая. Працоўная вахта. Вахта міру.
[Гал. wacht.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́хта 1 ’вахта, пост’ (Нас., БРС). Ст.-бел. вахта (з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). Рус. ва́хта, укр. ва́хта. Запазычанне з польск. wachta < ням. (Гараеў, 40; Фасмер, 1, 280; Шанскі, 1, В, 27) або прама з ням. Wacht (Праабражэнскі, 1, 68).
Ва́хта 2 ’хвалі на рацэ; кругі ад кінутага ў ваду прадмета’ (Сцяц.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перадма́йскі, ‑ая, ‑ае.
Які бывае перад святам Першага мая. Перадмайская працоўная вахта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадсвято́чны, ‑ая, ‑ае.
Які бывае перад святам, папярэднічае святу. Перадсвяточны настрой. Перадсвяточная працоўная вахта. Перадсвяточныя дні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Развахтава́цца ’разгайдацца, раскалыхацца для скачка’ (мядз., Нар. сл.). Ад вахта 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́ха ’вахта, пост вайсковы’ (Сцяшк. МГ). Запазычанне з польск. wacha ’тс’ (а гэта з ням. Wache; гл. Брукнер, 598).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)