вар’я́цкі

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вар’я́цкі вар’я́цкая вар’я́цкае вар’я́цкія
Р. вар’я́цкага вар’я́цкай
вар’я́цкае		 вар’я́цкага вар’я́цкіх
Д. вар’я́цкаму вар’я́цкай вар’я́цкаму вар’я́цкім
В. вар’я́цкі (неадуш.)
вар’я́цкага (адуш.)		 вар’я́цкую вар’я́цкае вар’я́цкія (неадуш.)
вар’я́цкіх (адуш.)
Т. вар’я́цкім вар’я́цкай
вар’я́цкаю		 вар’я́цкім вар’я́цкімі
М. вар’я́цкім вар’я́цкай вар’я́цкім вар’я́цкіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вар’я́цкі, -ая, -ае.

1. Уласцівы вар’яту; такі, як у вар’ята.

В. смех.

Вар’яцкія вочы.

2. Прызначаны для вар’ята (разм.).

В. дом.

3. Крайне безразважлівы, дзікі.

Вар’яцкія ідэі, планы.

4. перан. Які характарызуецца крайняй ступенню праяўлення (па сіле, велічыні, напружанасці; разм.).

Вар’яцкая сіла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вар’я́цкі

1. безу́мный;

2. (сумасбродный) бредово́й;

~кія ідэ́і — бредо́вые иде́и;

3. сумасше́дший;

в. дом — сумасше́дший дом

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вар’я́цкі, ‑ая, ‑ае.

1. Уласцівы вар’яту; такі, як у вар’ята. Вар’яцкі смех. Вар’яцкія вочы. □ [Іван] прахапіўся адразу і ў тое ж імгненне пачуў недарэчны вар’яцкі крык. Быкаў.

2. Неразумны, шалёны; дзікі. Вар’яцкія ідэі, планы.

3. перан. Разм. Які характарызуецца крайняй ступенню праяўлення, выключны (па сіле, велічы, напружанасці). Вар’яцкая злосць. □ Мы перамаглі буру, вар’яцкую сілу стыхіі і хутка паднімем парус зваротнага плавання. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумасше́дший

1. прил. вар’я́цкі; (сошедший с ума) звар’яце́лы;

сумасше́дший дом вар’я́цкі дом;

сумасше́дший челове́к звар’яце́лы чалаве́к;

2. сущ. вар’я́т, -та м.;

3. прил., перен., разг. шалёны;

сумасше́дшие де́ньги шалёныя гро́шы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

безу́мный

1. разг. вар’я́цкі, шалёны; (безрассудный) безразва́жны, неразу́мны;

2. (чрезвычайный) разг. шалёны, надзвыча́йны, страшэ́нны; (сильный) ве́льмі мо́цны;

3. сущ. (сумасшедший) уст. вар’я́т, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запрато́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.

Пакласці, падзець невядома куды. — У вас, гаспадыні, заўсёды так: як дзе што запраторыце, дык са свечкай не знойдзеш. Сабаленка. // Схаваць, прыбраць куды‑н. так, каб цяжка было знайсці. — Пашанцавала мне тады ў аднаго чалавека выменяць на сала аж чатыры пуды солі. Схаваў я яе, як сцямнела, — два пуды ў дровах, а два пад сена запраторыў. Паслядовіч. // перан. Заслаць, выслаць, пасадзіць куды‑н., адкуль цяжка выбрацца. Абуджаў калісь местачковых абывацеляў саматужны рэдактар Бухберг, але яго запраторылі ў вар’яцкі дом, хоць ён вар’ятам, можа, і не быў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бредово́й

1. (бессознательный) непрыто́мны; а также переводится конструкциями со словами: у ста́не тры́знення;

в бредово́м состоя́нии у непрыто́мным ста́не (у ста́не тры́знення);

2. (бессмысленный) бязглу́зды; (нелепый) недарэ́чны; (сумасбродный) вар’я́цкі;

бредовы́е иде́и вар’я́цкія (бязглу́здыя, недарэ́чныя) ідэ́і.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)