бялу́га, -і, ДМ -лу́зе, мн. -і, -лу́г, ж.
Каштоўная прамысловая рыба сямейства асятровых.
|| прым. белужы́ны, -ая, -ае.
Белужыная ікра.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бялу́га
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бялу́га |
бялу́гі |
| Р. |
бялу́гі |
бялу́г |
| Д. |
бялу́зе |
бялу́гам |
| В. |
бялу́гу |
бялу́г |
| Т. |
бялу́гай
бялу́гаю |
бялу́гамі |
| М. |
бялу́зе |
бялу́гах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бялу́га ж., зоол. белу́га
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бялу́га, ‑і, ДМ ‑лузе, ж.
Каштоўная прамысловая рыба, самая буйная з сямейства асятровых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бялу́га, рус. белу́га, укр. білу́га. Ад *bёlъ ’белы’ + суфікс *‑ǫga. Гл. Трубачоў, Дополн., 1, 149.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ято́ўе, ‑я, н.
Спец. Месца, яма ў рацэ, дзе зімуюць некаторыя пароды рыб (бялуга, асятрына і інш.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асятро́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да асятра. Асятровая юшка. Асятровая ікра.
2. у знач. наз. асятро́выя, ‑ых. Сямейства рыб, да якога адносяцца: асетр, бялуга, сяўруга, сцерлядзь і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
белу́га зоол. бялу́га, -гі ж.;
◊
реве́ть белу́гой раўці́ не́мым го́ласам; не́ма крыча́ць; ро́ўма раўці́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Віз ’асётр, бялуга’ (Інстр. II), ст.-бел. визина ’бялужына’ (1582 г.). Укр. виз ’рыба, Acipenser schypa’; ’Huso Huso’, рус. визи́га, вязи́га ’сухажылле ў чырвоных рыб’; ’звязкі ўздоўж хрыбеціна’, виз ’важак у рыб, за якім ідзе касяк асятровых рыб’, польск. wyza, wyzina, в.-луж. wyz ’бялуга’, чэш. vyza velká ’тс’, vyza malá ’калуга’, славац. vyza ’асятровая прэснаводная рыба’, славен. víza ’Acipenser huso’, серб.-харв. виза, балг. виза. Прасл. vyzъ/vyza. Запазычанне з герм. мовы, якое сцвярджаецца этымолагамі (параўн. Гараеў, 48; Голуб, 342; Міклашыч, 398; Брукнер, 640; Махэк₂, 705; Кнежа, 782; Фасмер, J, 313; Шанскі, 1, В, 94; КЭСРЯ, 81; БЕР, 1, 146), вельмі няпэўнае. Ст.-бел. форма визина неабавязкова запазычана з польск. (як мяркуе Булыка, Запазыч., 62). Гэта нармальнае ўтварэнне на ‑ina са значэннем мяса; параўн. бараніна, свініна і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)