бязбо́жны, -ая, -ае.
1. Які не прызнае існавання Бога.
Бязбожная літаратура.
2. Неймаверны, несумленны (разм.).
Б. лгун.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бязбо́жны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бязбо́жны |
бязбо́жная |
бязбо́жнае |
бязбо́жныя |
| Р. |
бязбо́жнага |
бязбо́жнай
бязбо́жнае |
бязбо́жнага |
бязбо́жных |
| Д. |
бязбо́жнаму |
бязбо́жнай |
бязбо́жнаму |
бязбо́жным |
| В. |
бязбо́жны (неадуш.)
бязбо́жнага (адуш.) |
бязбо́жную |
бязбо́жнае |
бязбо́жныя (неадуш.)
бязбо́жных (адуш.) |
| Т. |
бязбо́жным |
бязбо́жнай
бязбо́жнаю |
бязбо́жным |
бязбо́жнымі |
| М. |
бязбо́жным |
бязбо́жнай |
бязбо́жным |
бязбо́жных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
бязбо́жны разг., в разн. знач. безбо́жный;
б. лгун — безбо́жный враль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бязбо́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не прызнае бога; атэістычны. Гаспадар нашых душ [рэб Шмар’е] пільнаваў нас ад бязбожнай літаратуры. Бядуля.
2. Разм. Неймаверны, несумленны. Бязбожны лгун. □ Стахевіч ледзь не зарагатаў ад гэтай бязбожнай Косцікавай брахні. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безбо́жный разг. бязбо́жны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нечести́вый
1. прил. грэ́шны, пага́ны, бязбо́жны, бязбо́жніцкі;
2. сущ., см. нечести́вец.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Нязбо́жны ’бязбожны, неміласэрны’ (Нас.). Ад збо́жны ’міласэрны’, параўн. польск. zbożny ’набожны, багабаязны’, чэш. zbožny ’набожны, пабожны’ і іншыя формы, што ўзыходзяць да прасл. *sъbogъ (гл. збожжа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Несубо́жны (несубо́жный) ’бязбожны; празмерна вялікі’ (Нас.). Да бог, гл. субо́жны ’маючы бога ў сэрцы’; значэнне ’завялікі, празмерны’ ва ўтварэннях з адмоўем тыпу несхадзімы, несусветны і пад. развілося на базе значэння ’незвычайны, які выходзіць за межы вядомага, агульнапрынятага і г. д.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
І́рад ’мучыцель, кат’ (ТСБМ), и́род ’вораг, бязбожны чалавек; скупы, скнара; няверны, яўрэй’ (Нас.), и́родка ’бязбожная жанчына’ (Нас.), и́рода ’яўрэй’ (Мядзв.). Рус. и́род ’мучыцель, кат’, дыял. ’скупы’, укр. і́род ’бязлітасны, жорсткі чалавек, кат’, и́род ’ліхадзей, чорт’ (Грынч.). Ад імені цара Іудзеі Ірада (грэч. Ηρώδης), які паказваецца ў Евангеллі жорсткім, бязлітасным чалавекам (Фасмер, 2, 139; Шанскі, 2, I, 114).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)