бру́ха
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бру́ха |
бру́хі |
| Р. |
бру́ха |
бру́хаў |
| Д. |
бру́ху |
бру́хам |
| В. |
бру́ха |
бру́хі |
| Т. |
бру́хам |
бру́хамі |
| М. |
бру́се |
бру́хах |
Крыніцы:
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бру́ха, -а, М бру́се, мн. -і, -аў, н. (разм.).
Тое, што і чэрава, жывот (у 1 знач.).
Б. акулы.
Адгадаваў б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бру́ха, ‑а, н.
Разм. Тое, што і чэрава. [Вепр] па самае бруха грузнуў у дрыгве. Самуйлёнак. Сытае бруха да навукі глуха. Прыказка. / у перан. ужыв. Паўзуць жалезным брухам танкі, Аж стогнуць сцены камяніц. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бру́ха ’жывот’ (Шат., Сцяшк. МГ). Ст.-рус. брюхо, брюхъ, рус. брю́хо, укр. бру́хо, польск. brzuch, чэш. břicho, břich (ст.-чэш. břucho, břuch) і г. д. Слав. *brʼucho (*brʼuchъ) ’жывот’. Этымалогія не вельмі надзейная: лічаць, што першапачатковае значэнне ’выпукласць’, і параўноўваюць з с.-в.-ням. brûsche, ням. Brausche шышка’, гоц. brusts ’грудзі’, ст.-ірл. brú ’жывот’ і г. д. Слав. *brʼucho < bhreu̯‑s‑. Бернекер, 95; Праабражэнскі, 1, 49; Фасмер, 1, 225; Слаўскі, 1, 47.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чэ́рава, -а, н.
1. Бруха, жывот (разм.).
2. Унутраная частка жывата чалавека, жывёлы.
Развіццё плода ў чэраве маці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падбру́шына, ‑ы, ж.
Спец. Ніжняя частка бруха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блін, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Мучны выраб з рэдкага цеста, спечаны на патэльні.
Бліны з макам.
Б. не клін: бруха не расколе (прыказка).
|| прым. блі́нны, -ая, -ае і бліно́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бру́шка, ‑а, н.
1. Памянш. да бруха. // Разм. жарт. Тоўсты жывот (у чалавека).
2. Задняя частка цела членістаногіх. Брушка чмяля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мамо́на, ‑ы, ж.
1. (з вялікай літары). Бог багацця ў некаторых старажытных народаў (напрыклад, у сірыйцаў).
2. перан. Разм. Бруха, чэрава як сімвал жадлівасці, хцівасці. Хітры чалавек а. Мікалай, дагаджае і богу і мамоне. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жаўтабру́х ’від вужа’. Рус. дан. желто́брюх ’бязногая яшчарка, Ophiosaurus serpentinus’, укр. жовто́брюх ’від вужа’, польск. żółtobrzuchi ’маючы жоўтае бруха’, чэш. žlulobřichý ’тс’. Усх.-слав. назва паўзуна ўтворана як складанае слова: желт‑о‑брюх (гл. жо́ўты, бру́ха).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)