апла́кваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. апла́кваю апла́кваем
2-я ас. апла́кваеш апла́кваеце
3-я ас. апла́квае апла́кваюць
Прошлы час
м. апла́кваў апла́квалі
ж. апла́квала
н. апла́квала
Загадны лад
2-я ас. апла́квай апла́квайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час апла́кваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

апла́кваць несов. опла́кивать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апла́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да аплакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апла́каць, -а́чу, -а́чаш, -а́ча; -а́ч; -а́каны; зак., каго-што.

Выказаць слязамі свой смутак з прычыны чыёй-н. смерці.

А. маці.

|| незак. апла́кваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

опла́кивать несов. апла́кваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апла́квацца, ‑аецца; незак.

Зал. да аплакваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апла́кванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. аплакваць — аплакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абгалаша́ць

‘голасна аплакваць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. абгалаша́ю абгалаша́ем
2-я ас. абгалаша́еш абгалаша́еце
3-я ас. абгалаша́е абгалаша́юць
Прошлы час
м. абгалаша́ў абгалаша́лі
ж. абгалаша́ла
н. абгалаша́ла
Загадны лад
2-я ас. абгалаша́й абгалаша́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час абгалаша́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыпла́кваць

‘аплакваць каго-небудзь, што-небудзь; крыху плакаць; скардзіцца на што-небудзь (прыплакваць на долю)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. прыпла́кваю прыпла́кваем
2-я ас. прыпла́кваеш прыпла́кваеце
3-я ас. прыпла́квае прыпла́кваюць
Прошлы час
м. прыпла́кваў прыпла́квалі
ж. прыпла́квала
н. прыпла́квала
Загадны лад
2-я ас. прыпла́квай прыпла́квайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час прыпла́кваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Пла́каць, пла́каці, пла́катэ, пла́кыць, пла́кацца ’праліваць слёзы ад болю, гора і пад.’, ’завываць, скуголіць, жаліцца’ (ТСБМ, Яруш., Др.-Падб., Сл. ПЗБ, ТС; ашм., Стан.; міёр., Нар. лекс.), ’аплакваць’ (ашм., Стан.), ’галасіць па нябожчыку’ (Сцяшк. Сл.), ’пацець (пра шкло)’ (ветк., Мат. Гом.). Укр. пла́кати, рус. пла́кать, польск. płakać, płakać (kogoś) ’аплакваць’, палаб. plokăt, н.-луж. płakaś, в.-луж. płakać, чэш. plakati, славац. plakať, славен. plákati, серб.-харв. пла̏кати, макед. плаче, балг. пла́ча, ст.-слав. плакати сѧ ’аплакваць, плакаць’. Прасл. *plakati sę ’біць сябе ў грудзі ў знак раскайвання або смутку ці жалю’ < і.-е. *plāk‑/*plōk‑: літ. plàkti ’біць, сячы, лупцаваць, хвастаць’, plõkis ’удар палкай, розгай’, лат. placinât ’тачыць’, ’плюшчыць’, ’адбіваць’, ст.-грэч. πλήσσω ’таўчы’, ’біць’, дарычн. πλαγά ’ўдар’, лац. plango ’біць сябе ў грудзі, моцна наракаючы’, гоц. flokan, перфект faíflōkun ’аплаквалі’, ст.-в.-ням. fluohhôn ’праклінаць, ганіць’ (Фасмер, 3, 272; Махэк₂, 453; Бязлай, 3, 46; Банькоўскі, 2, 616). Сюды ж: плакам плачучы, плачо́м плакаць ’слёзна, плачучы, наракаючы са скаргай’, плаклі́вы ’плаксівы’, ’жаласны’ (Нас.; Жд. 3).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)